Алберт Ајнштајн не само што бил научен гениј, тој бил фасциниран и од жените во текот на целиот свој живот. Сега неговите љубовни писма до неговата прва сопруга Милева Мариќ, се продадени од аукциската куќа Кристи.
За време на неговиот живот, Ајнштајн (1879-1955) беше нешто како поп-ѕвезда меѓу научниците, откако објави неколку епохални трудови во 1905 година, кога имаше само 26 години. Една од нив – Специјалната теорија на релативноста – му донесе светска слава. Веќе во 1921 година, Ајнштајн ја доби Нобеловата награда за физика. Но, од каде ја добива силата и инспирацијата да го постигне сето тоа?
Неговото мото можеше да биде „наука, љубов, кафе“, според Јирген Рен, професор по геоантропологија на Институтот Макс Планк во Јена и историчар на науката. Рен е еден од издавачите на збирката писма меѓу Ајнштајн и неговата прва сопруга, Милева Мариќ, кои тие ги разменувале од 1897 до 1903 година, наречена „Во недела те бакнувам усно“ (2005).
Писмата се дел од „Збирката на дела на Алберт Ајнштајн“ објавена во САД во 1987 година од Princeton University Press, уредена од Врен.
„Тогаш писмата штотуку беа откриени. Моја задача беше да ги прочитам, да ги коментирам и да ги ставам во историски контекст. Тоа беше сензационален материјал, бидејќи содржеше не само изјави за љубов, туку и научен материјал од најкреативната фаза на Ајнштајн, за кои тој разменуваше мислења со својата тогашна девојка и идна сопруга“.
Писмата сведочат не само за емотивниот живот на младиот Ајнштајн, туку и за појавата на неговите научни теории.
Ајнштајн и младата Србинка Милева Мариќ (1875-1948) се запознале во 1896 година на Швајцарскиот технички универзитет во Цирих. Тој имаше 17, а таа 20 години.
„Со неа Ајнштајн успеал да ги поврзе љубовниот и научниот живот. Тие буквално можеа да зборуваат за сè“, вели Рен. Очигледно, Милева математички била еднаква на Ајнштајн, зошто стручната јавност би продолжила да дебатира за нејзината улога во развојот на теоријата на релативноста до ден-денес.
Во 1912 година, Алберт започнал вонбрачна врска со актерката Елза Ловентал, негова блиска братучетка и од страната на татко му и на мајка му. Во 1913 година ѝ напишал дека Милева е „непријателско суштество без хумор“. Во друго писмо тој напишал: „Јас се однесувам кон мојата сопруга како работничка која не можам да ја отпуштам. Имам своја спална соба и избегнувам да бидам сам со неа.’
А на сопругата Милева во 1914 година и пишува: „Ти се откажуваш од секој личен однос со мене. Не можеш да очекуваш никаква нежност од мене, ниту ќе ме обвиниш за нешто“.
Милева се вратила во Цирих со своите синови, а Алберт останал да живее со Елса во Берлин. Во февруари 1919 година, кога поминаа пет години законска разделба, Милева и Алберт се разведоа. Ајнштајн како дел од разводот се согласил дека ако ја добие Нобеловата награда, парите ќе ги даде на Милева. Две години подоцна стана нобеловец – и го исполни ветувањето.
Неколку месеци по разводот се ожени со Елса, но по четири години брак со Елса, Алберт започна сериозна афера со една млада жена, блиска роднина на негов пријател.
Поради доаѓањето на Хитлер на власт во Германија во почетокот на 1933 година и прогонството на Евреите, прво од јавниот живот, Алберт и Елза Ајнштајн – и двајцата Евреи – ја напуштиле својата татковина и на крајот се преселиле во Соединетите Американски Држави. Набргу потоа, Елса тешко се разболела и умрела во 1936 година. Ајнштајн никогаш повеќе не се оженил.
Сепак, каде и да се појави бил опкружен со жени. Тој имал бројни афери на неговите учителски патувања. Биографот на Ајнштајн Армин Херман напишал: „Најголемото оптоварување на бракот беа аферите на Ајнштајн. Се чувствуваше силно привлечен кон сè што е женско“.
Ќе испадне дека неговата прва љубов Мари Винтелер била многу повеќе од флерт. Писмата, кои долго време се чуваа во Историскиот музеј во Берн, беа објавени дури во 2018 година. Тие го прикажуваат „генијот на векот“ како романтичен човек склон кон патетика.
Оригиналните љубовни писма на Алберт Ајнштајн, вклучително и покана за свадба со Милева Мариќ, беа продадени на аукцијата на Кристи во Лондон во средата, 11 декември 2024 година, за нешто повеќе од половина милион евра.
