Иако овој феномен не е уникатен само за ајкулите – слично реагираат и опосуми, зајаци, змии и дури некои инсекти – нова студија објавена во списанието Reviews in Fish Biology and Fisheries открива дека само некои видови ајкули и раи навлегуваат во оваа необична состојба на „транс“ кога ќе се превртат наопаку.
Истражувачите тестирале 13 различни видови. Резултатот? Седум влегле во состојба на неподвижност, додека кај останатите шест – ништо.
Најчестото објаснување е дека станува збор за одбранбен механизам – инстинкт за „замрзнување“ кој ги штити животните од предатори. Но кај ајкулите, оваа теорија не држи вода. Предатори како орките веќе научиле како да ја искористат оваа слабост: ги превртуваат ајкулите и ги држат во тонична состојба додека немилосрдно им ги отстрануваат црните дробови.
Ако не е за преживување – тогаш зошто?
Некои научници претпоставуваат дека оваа реакција можеби има врска со парењето, бидејќи е забележано дека машки ајкули понекогаш ги превртуваат женките. Но студијата не пронајде разлика меѓу половите.
Друга теорија сугерира сензорно преоптоварување – можеби ова е начинот на ајкулата да се „исклучи“ кога е под голем стрес. Но и таа хипотеза останува непотврдена.
Најинтересната идеја е можеби и најпоетичната: дека тоничната неподвижност е еволутивен фосил – остатоци од однесување старо милиони години, кое повеќе не служи цел, но и не претставува доволно голем ризик за да исчезне.
Истражувачите утврдиле дека оваа особина најверојатно ја наследиле од древни предци на ајкулите, но и дека некои линии – како гребенските или дното-живејачките ајкули – веќе ја изгубиле, бидејќи за нив замрзнувањето би било пречка, не предност.
Заклучок? Ова чудно однесување можеби не е стратегија за преживување, туку мускулна меморија од минатото – стар генетски код што телото сè уште го препознава, иако умот одамна го заборавил.
Затоа, следниот пат кога ќе видите ајкула мирно превртена на грб – не претпоставувајте дека се преправа дека е мртва. Можеби само го следи древниот инстинкт, запишан во нејзиното ДНК уште од времето кога океаните изгледале сосема поинаку.
Извор: VICE
