Европската комисија презентираше одбранбен пакет вреден стотици милијарди евра кој треба да одговори на итните потреби на Украина и на долгорочната потреба за зајакнување на безбедноста и одбраната на Европа.
Комисијата претстави Бела книга за европската одбрана, подготвеност 2030 година, која предлага решенија за пополнување на критичните празнини во воените капацитети и за изградба на силна воена индустриска база.
Пакет од дури 800 милијарди евра
Комисијата, како дел од планот ReArm Europe/Readiness 2030, презентираше и одбранбен пакет кој треба да ослободи 800 милијарди евра за инвестиции во одбраната во следните четири години.
„Овој одбранбен пакет, кој се состои од Белата книга за европска одбрана и планот за ревооружување Европа/Подготвеност 2030 година, означува дефинитивен момент за нашата Унија. Европа повеќе не може да си дозволи да биде случаен минувач на сопствената безбедност и ние мора да ја земеме нашата одбрана во свои раце, да ги зајакнеме нашите заложби за колективна безбедност и да застанеме цврсто против оние кои се обидуваат да го поткопаат нашиот одбранбен суверенитет“, рече Кубил.
Планот предвидува зголемување на трошоците за одбрана за 1,5 отсто од БДП на земјите-членки на годишно ниво. За таа цел, Комисијата ги повикува земјите-членки да ја активираат националната клаузула за бегство од Пактот за стабилност и раст, што ќе им овозможи дополнителен буџетски простор за зголемување на трошоците за одбраната, во рамките на фискалните правила на ЕУ.
Овие отстапувања ќе бидат ограничени само на зголемување на трошоците за одбрана.
Нов инструмент SAFE
Дел од планот е нов наменски Инструмент за безбедносна акција за Европа – SAFE.
Инструментот SAFE предвидува сума од 150 милијарди евра за кои Комисијата би се задолжила на финансиските пазари, а потоа би доделила поволни заеми на земјите-членки за заеднички одбранбени проекти.
SAFE треба да им овозможи на земјите-членки веднаш и масовно да ги зголемат своите одбранбени инвестиции преку заеднички набавки од европската одбранбена индустрија.
Овие инвестиции треба да бидат насочени кон зајакнување на воените капацитети, а заедничките набавки ќе придонесат за зголемување на интероперабилноста, предвидливоста и намалување на трошоците и зајакнување на европската одбранбена индустриска база. Украина, ЕФТА и земјите-членки на Европската економска зона би можеле да учествуваат во заедничките набавки.
Инвестициите би биле можни во проекти со двојна употреба, и цивилни и воени, но само доколку примарна цел е воена употреба.
Потребен е и приватен капитал
Бидејќи јавните инвестиции нема да бидат доволни за да се задоволат инвестициските потреби, Комисијата се обидува да осигура дека е вклучен и приватен капитал. За таа цел, Комисијата предлага формирање на Синдикатот за штедење и инвестиции, кој би помогнал да се мобилизираат приватните заштеди за инвестиции во одбраната.
Европската инвестициска банка треба да игра голема улога во вооружувањето, а треба да почне и да инвестира во чисто воени проекти. Според сегашните правила, ЕИБ може да инвестира само во проекти со двојна намена, а тоа треба да се промени во иднина.
