86 години од Кристалната ноќ – предвесникот на Холокаустот

После Kristallnacht („Кристална ноќ“ или „Ноќ на скршено стакло“), околу 30.000 Евреи биле уапсени и испратени во нацистичките концентрациони логори. Германските Евреи биле подложени на репресивна политика од 1933 година, кога лидерот на Нацистичката партија Адолф Хитлер стана канцелар на Германија. Меѓутоа, пред Кристалната ноќ, овие нацистички политики биле првенствено ненасилни. По Кристалната ноќ, условите за германските Евреи станувале сè полоши.

Набргу откако Адолф Хитлер стана канцелар на Германија во јануари 1933 година, тој почнал да воведува политики што ги изолирале германските Евреи и ги подложувале на прогон.

Меѓу другото, нацистичката партија на Хитлер, која се залагала за екстремен германски национализам и антисемитизам, заповедала да се бојкотираат сите еврејски бизниси и сите Евреи да бидат отпуштени од државните функции. Во мај 1933 година, списите на еврејски и други „негермански“ автори биле запалени на заедничка церемонија во операта во Берлин.

Во рок од две години, некои германски бизниси јавно објавија дека повеќе не ги услужуваат Евреите. Нирнбершките закони, донесени во септември 1935 година, декретирале дека само Аријците можат да бидат полноправни германски граѓани. Понатаму, стана нелегално за Ариевците и Евреите да се венчаат или да имаат вонбрачни односи.

И покрај репресивната природа на овие политики, во поголемиот дел од 1938 година, малтретирањето на Евреите биле првенствено ненасилно. Меѓутоа, во ноќта на 9 ноември, сето тоа драматично се променило.

Есента 1938 година, Хершел Гриншпан, 17-годишен полски Евреин кој живеел во Франција неколку години, дознал дека нацистите ги протерале неговите родители во Полска од Хановер, Германија, каде што бил роден Хершел и неговото семејство живеело со години. Како одмазда, на 7 ноември 1938 година, вознемирениот тинејџер го застрелал Ернст вом Рат, германски дипломат во Париз.

Рат починал два дена подоцна од раните, а Хитлер присуствувал на неговиот погреб. Џозеф Гебелс, нацистичкиот министер за јавно просветлување и пропаганда, веднаш го искористил атентатот за да ги разгневи поддржувачите на Хитлер

Кристалната ноќ беше резултат на тој бес. Почнувајќи во доцните часови на 9 ноември и продолжувајќи во следниот ден, нацистичките толпи, војниците на СС и обичните граѓани запалиле или на друг начин вандализирале стотици синагоги низ Германија и оштетиле и целосно уништиле илјадници еврејски домови, училишта, бизниси, болници и гробишта.

За време на насилството биле убиени речиси 100 Евреи. Нацистичките власти им наредиле на германските полицајци и пожарникари да не преземаат ништо додека беснееле немирите и гореле зградите, иако на пожарникарите им било дозволено да ги изгаснат пожарите кои се заканувале на имотот на Ариевците.

По Кристалната ноќ, улиците и тротоарите на еврејските заедници биле преполни со скршени стакла од вандализирани згради, поради што се појавија имињата „Кристална ноќ“ или „Ноќ на скршено стакло“. Нацистите ја сметаа германско-еврејската заедница одговорна за штетата и наметнаа колективна казна од 400 милиони долари (во 1938 година), според Меморијалниот музеј на холокаустот на САД.

Дополнително, повеќе од 30.000 Евреи биле уапсени и испратени во концентрационите логори Дахау, Бухенвалд и Заксенхаузен во Германија – логори кои биле специјално изградени за држење на Евреи, хомосексуалци, политички затвореници и други непријатели на нацистичката држава.

Насилството на Кристална ноќ им служеше на Евреите ширум светот како потсетник дека нацистичкиот антисемитизам не е привремена неволја и само ќе се интензивира. Како резултат на тоа, многу Евреи почнаа да планираат бегство од нивната родна земја.

Кристалната ноќ означи пресвртница кон понасилен и порепресивен третман на Евреите од страна на нацистите. До крајот на 1938 година, на Евреите им беше забрането да одат во училиштата и повеќето јавни места во Германија – а условите од таму само се влошија.

За време на Втората светска војна, Хитлер и нацистите го спроведоа своето т.н. „Конечно решение“ за тоа што го нарекуваа „Еврејски проблем“ и спроведоа системско убивање на околу шест милиони Евреи во Холокаустот.