Уличното куче Лајка влезе во историјата како првото живо суштество кое ја напушти Земјината атмосфера на пат без враќање.
На 3 ноември 1957 година, СССР лансираше сателит со Лајка во него за да ја тестира безбедноста за идните човечки мисии.
„Девет кругови околу Земјата ја направија Лајка првиот светски астронаут кој беше жртвуван за да ги направи успешни следните вселенски мисии“, рече рускиот биолог Алилија Котовска, која е горда на својата работа како тренер на Лајка.
Пред Лајка, имаше неколку обиди со други кучиња кои летаа неколку минути само за да ги натераат научниците да откријат како се снаоѓаат во состојба без гравитација. Сепак, Лајка беше првото куче што беше испратено во вселената.
За да можеле кучињата да се прилагодат на капсулата за притисок долга само 80 сантиметри, Котовскаја ги тренирала така што на секои неколку дена ги преместувала во помали и помали кафези. Кучето би го поминало тестот и под центрифуга, која ја стимулира моќноста при лансирање сателити, но и бучавата.
Од сите други кандидати, Лајка, тригодишна мешка од улиците на Москва, најдобро ги положила тестовите.
„Избравме женки затоа што не мора да ги креваат нозете при мокрење и на тој начин зафаќаат помалку простор. Избравме скитници затоа што се поснаодливи и не бараат премногу“, вели Котовскаја, додавајќи дека кучињата исто така морале да бидат фотогенични.
Тие исто така добиле и звучни имиња, за пропагандни цели. Името Лајка доаѓа од рускиот збор што значи „лаење“. Котовскаја вели дека Лајка имала исклучителен карактер, приспособливост и интелигентно-љубопитен поглед и додава дека вечерта пред мисијата сите членови на тимот дошле да се простат од Лајка.
„Знаевме дека ќе умре во текот на летот, тогаш немаше начин да ја вратам. Отидов да ја посетам, ја замолив да ни прости и плачев последниот пат кога ја галев“, вели Котовскаја. Еден ден подоцна Лајка тргнала на патувањето без враќање.
Сателитот „Спутник“ беше лансиран во 5:30 часот по московско време од Казахстан, а на почетокот се чинеше дека сѐ се одвива според планот.
„Во текот на летот, срцето на Лајка многу се забрза и се врати во нормала дури по три часа. А потоа одеднаш за време на деветтата орбита околу Земјата, температурата во капсулата почна нагло да скока и достигна 40 степени Целзиусови, поради недоволната изолација од сонцето“.
Иако постоеше надеж дека Лајка ќе остане жива најмалку 10 дена, таа почина поради топлотен удар и дехидрација само неколку часа по лансирањето.
И покрај тоа, Советското радио продолжи да известува за „доброто здравје“ на Лајка, која стана планетарна хероина.
Според официјалната верзија до која Москва се држеше долго време, Лајка починала од отровот што го ставиле во храната за да не изгори кога капсулата повторно ќе влезе во атмосферата.
„Спутник“ се распадна во атмосферата на 14 април 1958 година, над Антилите. Лајка тогаш веќе беше мртва со месеци.
Вселенското патување на Белка и Стрелка, првите кучиња што се вратија од вселената на 19 август 1960 година, го отвори патот на Јуриј Гагарин, кој стана првиот човек во вселената на 12 април 1961 година.
Извор: hayat.ba
