15% од вработените во Европската унија — околу 42 милиони луѓе — не можат да си дозволат еднонеделен одмор надвор од дома. Euronews Business поблиску ја разгледува оваа појава на сиромаштија поради одмор.
Во 2023 година, 15% од вработените во ЕУ не можеа да си дозволат еднонеделен одмор надвор од домот. Иако процентот на прв поглед можеби не изгледа висок, тоа претставува околу 42 милиони работници.
Во секоја од „Големата четворка“ на ЕУ (Германија, Франција, Шпанија и Италија), повеќе од 5 милиони работници не можеа да си дозволат одмор според податоците на Евростат објавени од Европската конфедерација на синдикати (ETUC).
„Земањето одмор со семејството или пријателите е важно за нашето физичко и ментално здравје и е основен дел од европскиот социјален договор,“ изјави генералната секретарка на ETUC, Естер Линч, критикувајќи ја ситуацијата.
Сиромаштијата поради одмор продолжува да расте
Сиромаштијата поврзана со одмори кај работниците продолжува да расте низ ЕУ, што е трет последователен годишен пораст.
Во 2022 година, 40,5 милиони вработени изјавиле дека не можат да си дозволат да заминат некаде на една недела. Таа бројка се зголеми на 41,5 милиони во 2023 година — пораст од над еден милион работници за само една година. Процентот на засегнати се зголеми од 14% на 15%.
„Овие резултати се последица на сè понееднаквата економија, во која работниците се принудени да се откажат од летување поради растечките цени на сместување, транспорт и храна, заедно со намалената куповна моќ и шпекулациите,“ соопшти ETUC.
Источно-западен јаз во достапноста на одморот
Податоците откриваат значителни разлики во можноста за одмор низ ЕУ, особено помеѓу Источна/Јужна и Западна/Северна Европа.
Романија е на врвот со 32% од работниците кои не можат да си дозволат одмор. Потоа следуваат Унгарија (26%), Бугарија (24%), Португалија и Кипар (обете 23%), и Словачка (22%).
Северните земји — Финска, Шведска и Данска — заедно со Холандија, Луксембург и Словенија, пријавуваат најниско ниво на сиромаштија поради одмор, помеѓу 5% и 7%.
Чешка, Австрија и Белгија имаат стапки на сиромаштија поради одмор од 10% или помалку.
И покрај нивната економска сила, дури и најголемите економии на ЕУ пријавуваат загрижувачки нивоа. Во „Големата четворка“, Шпанија (18%) и Италија (17%) се над просекот на ЕУ (15%). Франција (12%) и Германија (11%) се под просекот, но сепак над 10%.
Над 5 милиони работници во секоја од „Големата четворка“ не можат да си дозволат одмор
Апсолутните бројки се повпечатливи од процентите. Во 2023 година, повеќе од 5 милиони работници во секоја земја од „Големата четворка“ не можеа да си дозволат одмор:
- Италија: 6,2 милиони
- Германија: 5,8 милиони
- Шпанија: 5,6 милиони
- Франција: 5,1 милион
Исто така, над 3,5 милиони работници во Романија и Полска не можеа да си дозволат одмор. Во Унгарија и Португалија, таа бројка беше над 1,5 милион.
Во Австрија и Холандија, над 550.000 работници не можеа да си дозволат еднонеделен одмор, иако беа вработени или водеа свој бизнис.
„По напорна работа цела година, најмалку што треба да се очекува е дека луѓето можат да си дозволат одмор. Тоа не треба да биде луксуз достапен само за неколкумина,“ изјави Линч.
„Но, овие бројки покажуваат дека Европа се соочува со криза на квалитетни работни места и дека нашиот социјален договор се распаѓа поради растечката економска нееднаквост.“
Дали сиромаштијата поради одмор е поврзана со приходите?
Постои умерено силна негативна корелација помеѓу процентот на работници кои не можат да си дозволат еднонеделен одмор и нивниот годишен нето-приход. Тоа значи дека со зголемување на приходите, се намалува бројот на луѓе кои не можат да си дозволат одмор.
Сепак, бидејќи корелацијата е умерена, тоа значи дека во некои земји оваа поврзаност не е толку силна или не го следи трендот.
На пример, Ирска (43.897 евра) имала еден од највисоките годишни нето-приходи во ЕУ во 2023 година, но сиромаштијата поради одмор е релативно висока. Од друга страна, Словенија има ниска сиромаштија поради одмор, иако приходите се слични на земји каде многу луѓе не можат да си дозволат одмор.
Силна поврзаност меѓу работниците и општата популација
Кога се споредуваат работниците (на возраст од 15-64 години) и општата популација (16 и повеќе години), Euronews Business откри силна корелација: колку е поголем процентот на работници кои не можат да си дозволат одмор, толку е поголем и кај целото население.
Во 2023 година, процентот на луѓе во општата популација кои не можеа да си дозволат еднонеделен одмор се движеше од 11% во Луксембург до 60% во Романија, додека просекот на ЕУ беше 29%.
Ова сугерира дека стапката кај општата популација е речиси двојно повисока од онаа кај вработените.
Експерти за Euronews Business изјавија дека разликите меѓу земјите се во голема мера поврзани со јачината на нивните економии. Нивото на расположлив доход игра клучна улога, бидејќи директно влијае на способноста на луѓето да трошат за одмор — особено кај пошироката популација.
ETUC ги повикува националните влади целосно да ја имплементираат Директивата за минимална плата и ја повикува Европската комисија да обезбеди дека Пакетот за квалитетни работни места што треба да биде објавен оваа година, содржи законодавство за ребалансирање на економијата — правејќи го почитувањето на колективното договарање услов за пристап до јавни набавки.
