Состојбата на светските глечери е во крајно лоша состојба, а речиси 40 проценти од нивната вкупна маса веќе се осудени на исчезнување – дури и ако глобалното затоплување веднаш запре, покажува ново истражување. Научниците проценуваат дека глечерите ќе загубат 39 проценти од масата во однос на 2020 година, а овој тренд е неповратен без оглед на идните мерки, што најверојатно ќе придонесе за глобално зголемување на нивото на морето за 113 милиметри, пишува CNN.
Ако светот продолжи со постојните климатски политики, кои нема да го ограничат глобалното затоплување под 1.5°C, загубата може да достигне и 76 проценти, стои во трудот објавен во списанието Science.
Тој сценарио би било катастрофално за земјите кои зависат од вода од глечери за наводнување, производство на електрична енергија и снабдување со питка вода. „Разликата помеѓу загуба од 39 и 76 проценти е разликата меѓу адаптација и целосна неадаптабилност,“ изјави Џејмс Киркам, глечеролог од Меѓународната иницијатива за климата на криосферата, за CNN.
Иако истражувањето дава мрачна слика, неговите автори сепак сакаат да испратат порака на надеж, вели Лилијан Шустер, истражувачка од Универзитетот во Инзбрук која работела на студијата. „Сакаме да покажеме дека со секое намалување на глобалното затоплување за десетинка степен, може да се зачува дел од глечерскиот мраз,“ изјави таа за CNN.
Температурите и понатаму растат
Речиси 200 земји го потпишаа Парискиот договор во 2015 година, со кој се обврзаа да го ограничат глобалното затоплување под 2°C во споредба со прединдустрискиот период, а по можност и под 1.5°C. Секоја земја самостојно одредува како ќе ги постигне тие цели.
Но, температурите и понатаму растат – моменталните проекции укажуваат дека светот би можел да се загрее до 2.9°C до 2100 година. Секое дополнително зголемување од 0.1°C помеѓу 1.5 и 3°C значи дополнителна загуба од 2 проценти од светската маса на глечерите, покажува студијата.
„Ние не сме активисти, ова се податоци,“ рече Хари Зеколари, истражувач од Универзитетот Врије во Брисел и ETH во Цирих, кој исто така работел на истражувањето. „Понекогаш луѓето ни велат дека со вакви информации ја плашиме јавноста. А јас само го презентирам она што го покажуваат компјутерските модели.“
„Еден од најважните научни трудови во оваа деценија“
Овој пресврт во истражувањето „е еден од најважните научни трудови за проекциите на состојбата на глечерите во оваа деценија,“ рече Киркам, кој не учествувал во изработката на студијата, но ја претставил на конференција на ОН.
Досегашните истражувања ги проектирале загубите на глечерите само до 2100 година – датум кој често се користи во политичките проценки на влијанието на климатската криза. Но, на глечерите може да им требаат децении или дури и векови да се прилагодат на климатските промени, што значи дека вистинските ефекти од порастот на температурите можат да се појават со задоцнување.
За да го истражат овој феномен, авторите користеле осум постојни модели на глечери и спровеле симулации што траат повеќе столетија, кои прикажуваат како ќе се развива секој поединечен глечер.
Користењето на толкав број модели резултирало со широк опсег на резултати. На пример, податокот дека глечерите ќе загубат 39 проценти од масата ако температурите останат исти претставува средна вредност во опсегот од 15 до 55 проценти.
И покрај широкиот опсег, сите модели покажуваат ист тренд, рече Гудфина Адалгејрсдотир, професорка од Универзитетот на Исланд која не учествувала во истражувањето. „Пораката е многу јасна,“ изјави таа за CNN. „Сите модели покажуваат исто – колку е поголемо затоплувањето, толку повеќе маса на глечерите губиме.“
Ефектите варираат и по региони, во зависност од тоа колку се изложени поединечни глечери на климатски промени, се наведува во студијата. Глечерите во западна Канада и САД, североисточна Канада, Скандинавија и рускиот Арктик се меѓу најзагрозените.
