Италијанската влада, предводена од премиерката Ѓорџа Мелони, се спротивставува на референдумот кој би можел да овозможи 2,5 милиони странци од не-ЕУ земји да стекнат италијанско државјанство.
Во моментов, странците од не-ЕУ земји мора да живеат во Италија најмалку 10 години за да аплицираат за државјанство. Предложената реформа предвидува намалување на овој период на 5 години. Ако референдумот биде успешен, околу 1,14 милиони возрасни и 229.000 деца ќе станат квалификувани за државјанство. Дополнително, 55.000 деца можат автоматски да го добијат државјанството ако нивните родители станат италијански државјани.
Меѓутоа, не сите ќе бидат квалификувани; околу 700.000 луѓе можат да бидат исклучени поради недостаток на соодветен приход. За да аплицираат, поединците мора да имаат најмалку 8.263,31 евра годишен приход ако се неженети, или 11.362,05 евра ако се во брак. За секое дете, потребен е дополнителен приход од 516 евра годишно. Овие правила за приход остануваат непроменети.
Покрај тоа, апликантите ќе мора да докажат познавање на италијанскиот јазик на Б1 ниво преку тест. Тестот оценува граматика, вокабулар, читање, слушање и составување на реченици.
За да референдумот биде валиден, потребно е најмалку 50% од избирачите да учествуваат. Меѓутоа, извештаите сугерираат дека ова може да не се случи, бидејќи излезноста на гласачите во Италија обично е ниска. Од 1995 година, само четири од 29 референдуми во Италија ги исполниле потребните услови за излезност.
Италијанската десничарска влада, предводена од премиерката Ѓорџа Мелони, не го поддржува референдумот. Претседателот на Сенатот, Игнацио Ла Руса, изјави дека сака луѓето да останат дома и да не гласаат. Партијата Лига на Матео Салвини исто така промовира бојкот. Еден партиски меморандум дури побара од членовите да помогнат во спречување на гласањето. Салвини, кој претходно ги поддржуваше референдумите, сега вели дека ќе оди на плажа наместо да гласа.
Референдумот ќе се одржи на 8 и 9 јуни 2025 година, истовремено со вториот круг на локалните избори. Ако референдумот биде успешен, Италија ќе го намали периодот на престој за странци од не-ЕУ земји за стекнување на државјанство од 10 на 5 години. Ова ќе ја усогласи Италија со другите европски земји како Германија, Франција, Португалија, Холандија и Велика Британија, кои бараат 5 години престој за стекнување на државјанство.
Сепак, постојат предизвици за успешноста на референдумот. Потребно е најмалку 50% од избирачите да учествуваат за резултатот да биде валиден. Во последните години, излезноста на гласачите во Италија била ниска, што може да го отежни постигнувањето на овој праг.
Во исто време, постојат контроверзи околу новите правила за стекнување на италијанско државјанство преку потекло. Италијанската влада воведе нови ограничувања кои го ограничуваат правото на државјанство само на директни потомци на италијански државјани, што предизвика незадоволство меѓу италијанските Американци. Овие нови правила предизвикаа контроверзи и протестирање од страна на италијанските Американци, кои сметаат дека тие го ограничуваат нивното право на државјанство.
Во заклучок, референдумот за олеснување на правилата за стекнување на италијанско државјанство за странци од не-ЕУ земји ќе се одржи на 8 и 9 јуни 2025 година. Успехот на референдумот зависи од учеството на избирачите и политичката поддршка. Во исто време, новите правила за стекнување на државјанство преку потекло предизвикаа контроверзи и незадоволство меѓу италијанските Американци.
