2025 беше година во која бевме онлајн повеќе отколку присутни. Ја завршуваме како уште една година во која дигиталниот простор не беше само алатка, туку примарно место на постоење.
Работата, информирањето, реакциите и ставовите се одвиваа онлајн, често побрзо отколку што можевме да ги процесираме. Постојаната изложеност на содржини создаде илузија на присутност – дека сме дел од сè, дека сме вклучени, дека реагираме.
Но, колку повеќе бевме „поврзани“, толку повеќе се губеше чувството на реална поврзаност. Онлајн ангажманот стана замена за физичко присуство, а реакцијата – замена за акција.
Годината ја одбележа хроничен дигитален замор, каде што вниманието е распарчено, а емпатијата ограничен ресурс. Во таа динамика, присутноста се сведуваше на обврска да се реагира, без простор за длабочина или континуитет.
Солидарност помеѓу алгоритам и замор
2025 ни покажа дека солидарноста сè почесто функционира според логиката на видливост. Таму каде што имаше медиумско внимание и онлајн притисок, имаше и масовна поддршка. Но таа поддршка најчесто беше краткотрајна, реактивна и зависна од моменталниот фокус на јавноста.
Потфрливме таму каде што солидарноста требаше да биде долгорочна: во системските проблеми, во постојаната грижа за ранливите и во одржувањето на колективната одговорност. Наместо структури и стратегии, доминираа индивидуални гестови што добро изгледаат, но брзо се трошат.
Дополнително, се појави и замор од самата идеја на солидарност. Во услови на економска и психолошка несигурност, грижата за другите често доаѓа по грижата за сопственото преживување. Тоа не е недостаток на емпатија, туку последица на систем што постојано исцрпува.
Инфлација, анксиозност и мемиња
Инфлацијата во 2025 не беше апстрактна економска појава, туку секојдневно искуство. Таа влијаеше врз плановите, врз чувството на стабилност и врз перцепцијата на иднината. Заедно со неа дојде и колективна анксиозност – чувство дека напорот не е пропорционален со резултатите.
Во таков контекст, мемињата станаа јазик на преживување. Хуморот не беше бегство од реалноста, туку начин таа да се направи поднослива.
Во неколку слики и реченици се собираа фрустрацијата, иронијата и прифаќањето дека „сите сме во истото“.Но, токму тука лежи ризикот. Кога сè се претвора во шега, постои опасност нормализацијата да ја замени критиката. Мемите помагаат да издржиме, но не и да смениме.
Што оставаме зад себе
2025 ја оставаме како година на постојано присуство без длабочина, на солидарност што се појавува и исчезнува, и на хумор што нè држи над вода. Прашањето не е дали преживеавме – туку дали научивме нешто доволно сериозно за да не мора истото да го повторуваме.
