Пред точно 20 години, ураганот Катрина ја погоди Луизијана како ураган од категорија 3 и ја поплави речиси цела Њу Орлеанс. Загинаа скоро 2.000 луѓе, а цели населби беа избришани. Тоа беше најскапиот ураган во историјата на САД – со штети од над 200 милијарди долари (прилагодено за инфлација).
Но системите што беа изградени по Катрина – за подобро справување со катастрофи – сега се под закана. Научници и експерти за итни состојби предупредуваат дека кратењата во финансирањето на NOAA и FEMA би можеле да ја остават земјата повторно неподготвена.
Колапсот на Њу Орлеанс
Катрина се случи на 29 август 2005 година. Поплавните ѕидови изградени од Армијата на инженерите не издржаа, и 80% од градот остана под вода со недели. Илјадници граѓани беа заробени на покриви, додека други беа сместени во Супердоум без храна и лекови.
До денес, населението на Њу Орлеанс не се опорави целосно – од речиси 500.000 пред Катрина, денес има околу 384.000 жители.
NOAA и напредокот што сега е под закана
По катастрофата, федералните институции беа реформирани. NOAA ја подобри прецизноста на прогнозите за урагани за 50% од 2005 до денес. Благодарение на напредните модели и сензори, прогнозите денес се поточни, што овозможува подобра евакуација и спасување.
Но сега, Конгресот размислува за кратења што би го ослабнале овој систем – од сателити до суперкомпјутери и персонал. Тоа би го нарушило синџирот на заштита.
“NOAA спасува животи. Прекини еден дел од тој синџир и ги ставаш сите во опасност,” вели Џеф Вотерс од Ocean Conservancy.
FEMA во криза
И FEMA се соочува со сериозни проблеми – околу една третина од постојаниот кадар си заминал од јануари 2025 година. Поранешни и сегашни вработени потпишаа отворено писмо наречено „Катрина декларација“, обвинувајќи ја администрацијата на Трамп за разорување на агенцијата.
“Катрина не беше само природна, туку и човекова катастрофа,” се вели во писмото. „Дваесет години подоцна, се повторуваат истите грешки.“
Њу Орлеанс се сеќава – и предупредува
На 20-годишнината, преживеаните и локалните лидери организираат комеморација во населбата Lower Ninth Ward, која беше најтешко погодена. Настанот ќе вклучува положување венци, уметнички изложби и традиционална парада со брас бенд.
Организаторите велат дека ова не е само сеќавање, туку и повик за акција – бидејќи инфраструктурата сè уште е ранлива, а климатските закани растат.
Може ли повторно да се случи Катрина?
Експертите велат: Да. Ураганите се посилни, FEMA е ослабена, а NOAA е под закана од кратења. Само минатата година, ураганот Хелен беше осми од категорија 4 или 5 што ја погоди САД во последните осум години – исто колку што имаше во претходните 50 години заедно.
“Научивме тешки лекции од Катрина. Но ако ги прекинеме тие системи сега – на 20-годишнината и во средина на ураганска сезона – тоа е крајно неодговорно,” заклучува Вотерс.
