Света Гора (третиот крак на полуостровот Халкидики о Егејска Македонија), е духовен центар на православието и монашкиот живот, а на оваа планина има дури 20 манастири. Меѓу најзначајните градби е Хиландар, кој го изградил Свети Сава заедно со неговиот татко свети Симеон. Планинскиот полуостровски регион има автономија во рамките на грчката држава и е управуван од заеднички совет од претставници на сите светилишта. Сепак, припадниците на сите религии го посетуваат ова посебно место, барајќи мир и спокојство.
- Богородица
Според преданијата, во 44 година од нашата ера, Богородица тргнала кон Кипар но бродот бил зафатен во бура. Бродот пристигнал на Света Гора, а таа го замолила својот син тоа место да го направи нејзина градина. Потоа доаѓаат монасите и го населуваат полуостровот. Иако е градина на Богородица и иако Света Гора е посветена на Богородица, жените не смеат да влезат.
- Засолниште за мажи
Само монасите имаат право да живеат на Света Гора. Денес ги има околу 2.500. Посетителите се добредојдени, доколку се од машки пол. Имено, уште во 442 година, со посебен закон Авато на жените им беше забранет пристапот на Света Гора. Преданието вели дека ќерката на Теодосиј Велики тогаш го посетила манастирот Ватопед, а од иконата се слушнал гласот на Богородица, која и наредила да се тргне настрана. Тој закон важи и денес, а не важи само за луѓето туку и за животните!
- Монашка управа
Монасите добиле право на самостојна управа на Атос во 963 година и од тој момент нивниот број се зголемил, а покрај грчките се појавиле и словенски монаси: руски, српски и бугарски. И по падот на Византија, за време на турското владеење, Света Гора ја зачувал слободата на вероисповед и самоуправување. Денес на Света Гора има 20 манастири. Ако бројот на монаси во манастирот падне под 7, тој станува грчки. Секој од манастирите избира свој претставник во општината, во која се избира прот, старешината на Света Гора. Над општината е Светата Епистасија, владата, со 4 претставници од 4-те најзначајни манастири: Лавра, Ватопеда, Ивирон и Хиландар. Главниот печат е исечен на четири дела, а секој од овие манастири има по еден дел од печатот.
- Кареја
Во Кареја се наоѓаат врховната самоуправа и судот. Тој е главен град на Света Гора. Зборот кареја значи орев. Во Кареја се конаците на сите манастири, пошта, телеграф, царина, пристаниште и полициска управа, дуќани, амбуланта, ресторан и пекара.
- Гостопримство а не туризам
На Света Гора никој не останал гладен, иако не се јаде месо. Света Гора е единственото место во светот каде никој не може да плати оброк или ноќевање. Монасите ќе ги нахранат сите и ќе најдат место за спиење (многу манастири имаат соби за гости). Единствено што можете да направите е да оставите придонес за манастирот, според вашите желби и можности.
- Како да стигнете таму
Затоа, посетителите се добредојдени, но мора да се почитува протоколот. Потребно е однапред да се регистрирате по факс, да добиете виза (која важи 4 дена), можете да стигнете само со брод што плови еднаш дневно. Забранет е риболов, сончање, капење во море. Нема асфалтирани патишта, мобилните телефони главно немаат домет, оброците се јадат два пати на ден во одредено време. Точно се одредени и местата каде што е дозволено пушење. Тие места, не случајно, најчесто гледаат на манастирските гробишта.
- Атос
Највисоката точка на Света Гора е крстот на Свети Атанасиј Велики, поставен на 2033 метри надморска височина. Доаѓањето до врвот на Света Гора е мал планинарски подвиг, особено за непланинарите. Искачувањето бара, карпите се остри, шумите се проретчуваат и на крајот нема повеќе дрвја, дури ни сенка. Некои од подвижниците боси се качуваат по острите карпи. На самиот врв на Света Гора има мала црква во чест на Светото Преображение. Токму на Преображение Литија се одржува традиционалното искачување на Света Гора, каде што многу монаси и поклоници се причестуваат и заедно се молат.
- Мерење на времето
Бидејќи на Света Гора не важат световните закони, времето не се мери на ист начин. Иако живеат среде Грција, Светогорчани деновите ги бројат според стариот јулијански календар. Но, не ги бројат само деновите на стар начин, туку и часовите! Во официјална употреба е византиското сметање на времето, според кое денот започнува на зајдисонце. Тоа значи дека „гравот за ручек“ всушност се јаде во утринските часови. Само манастирите Ватопед и Ивирон повеќе не го бројат времето така, пишува Zabavište.com
- Хиландар
Српскиот манастир на Света Гора е Хиландар, основан пред повеќе од 800 години и е еден од 4-те главни манастири на Света Гора. Се смета дека вредноста на ризницата Хиландар е поголема од сите други вредни предмети во српска сопственост заедно. Хиландарската библиотека е основана кога бил манастирот. Во овој центар на српската духовност се наоѓа една од најголемите збирки на словенски ракописи. Таму се чуваат хиландарските свитоци, Маријанскиот кодекс, Мирославовото евангелието, Вукановото евангелие, Радославовото и веројатно Синајскиот псалтир.
Еден од најинтересните луѓе кои денес живеат во Хиландар е монахот Кирило. Како сиромашен се замонашил, потоа бил во војска од која дезертирал, патувал низ Австрија, Германија, Америка. Иако цело време бил свештеник, бил и келнер во казино, ракувач со машини, па дури и американски шериф! Во 1985 година заминал во Хиландар, каде што е исповедник повеќе од 30 години. Висок само еден и пол метар, тој ги советува луѓето да не бидат мали.
10 мудрости на монасите од Хиландар:
Братот останува брат, макар и да е непријател.
Библиотеката е аптека за умот.
Големите и богатите никогаш не се виновни.
Со векови се копираат едни со други.
Камилата не ја гледа грбавицата.
Се фативме на оро- мора да играме.
За непријателот што заминува, изгради златен мост.
Ако детето плаче, мајката не разбира.
Евтиното јаде повеќе пари.
Ако не ја пофалиш својата куќа – таа ќе се сруши.
