Ќе го напушти ли Турција НАТО?

Турција нема сериозни индикации дека планира да го напушти НАТО, но води надворешна политика која е повеќе самостојна и геополитички балансирана, што ја прави еден од најинтересните и најкомплексни членови на Алијансата.
epaselect epa09155224 An aerial picture taken with a drone shows a huge Turkish flag fluttering at the Camlica Hill in Istanbul, Turkey, 23 April 2021. A 111-meter-long (364 feet) and 1,000-square-meter (107,639-square-foot) wide Turkey's tallest flag was inaugurated on Istanbul?s Caml?ca Hill as Turkish President Recep Tayyip Erdogan attended with a group of children during the occasion of National Sovereignty and Children?s Day. EPA-EFE/ERDEM SAHIN

Турција, и покрај тоа што често води самостојна надворешна политика и има тензии со некои западни земји, нема сериозни сигнали дека планира да ја напушти Северноатлантската алијанса. Напротив, членството во НАТО ѝ носи значајни безбедносни, економски и геополитички придобивки.

Прво, Турција преку НАТО има пристап до напредна западна технологија, разузнавачки информации и обуки. Исто така, членството обезбедува политичка тежина, бидејќи Турција е една од клучните членки со право на вето и учество во стратешките одлуки. НАТО ѝ гарантира на Турција безбедност на клучните региони како Босфорот и Дарданелите, кои имаат огромно геостратешко значење, особено со оглед на историјата на руските интереси кон тие територии. Турските компании за одбранбена индустрија, како ASELSAN, TAI и ROKETSAN, имаат сериозен пазар во земјите-членки на НАТО, што дополнително го зајакнува интересот за останување во Алијансата. Исто така, членството обезбедува и колективна безбедност преку членот 5 – напад на една членка се смета за напад на сите.

Сепак, постојат и причини поради кои дел од јавноста и некои аналитичари во Турција го преиспитуваат членството. Како прво, тоа наметнува ограничувања на самостојната надворешна политика, бидејќи НАТО бара координација и усогласеност. Потоа, постојат судири на интереси со САД и други членки на Алијансата, особено околу ситуациите во Сирија, Грција, Ерменија и односите со Русија. Турција се соочи со санкции и блокади, особено по набавката на рускиот систем С-400, што беше спротивно на НАТО политиките. Постои и чувство на недоверба, бидејќи Турција често се чувствува игнорирана или критикувана во рамките на Алијансата. Покрај тоа, постои реален ризик од зависност од западната воена и технолошка инфраструктура, што е спротивно на стратегијата на Турција за воено-технолошка самостојност.

Турција сега активно работи на зајакнување на сопствената одбранбена индустрија и стреми кон политика „произведи се што можеш, купи само што мораш“. Ако оваа стратегија успее, Турција би можела да стане уште помоќен играч и да има поголемо влијание, не само во НАТО, туку и глобално. Истовремено, преку своето присуство и соработка со земји во Африка, Блискиот Исток и Азија, Турција носи додадена вредност на Алијансата, која во денешниот мултиполарен свет има потреба од партнери со пошироки врски.

Затоа, иако Турција понекогаш делува како „непослушна“ членка, реалноста е дека НАТО повеќе има корист од турското членство отколку обратно. Тоа ја прави позицијата на Турција сложена, но суштинска за иднината на Алијансата.

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни