Во 2024 година, 43 проценти од Американците се класифицирани како дебели, во споредба со само 13 проценти во 1960-тите.
Експертите го обвинуваат зголемениот внес на ултра-преработена храна и оброци со повеќе калории, предупредувајќи дека дебелината може да доведе до цела низа здравствени проблеми, вклучувајќи срцеви заболувања, дијабетес, висок крвен притисок, покачен холестерол, заболувања на црниот дроб, апнеја при спиење и одредени видови рак.
Сега, нутриционистката од Калифорнија, Оумн Бејтс, го понуди својот став за причините за епидемијата на дебелина, наведувајќи четири причини зошто луѓето порано биле послаби, иако вежбале помалку или немале пристап до паметни часовници и фитнес тракери како што се Apple Watch и Fitbit.
Таа вели дека била инспирирана од неодамнешен клип на YouTube во кој се поставува прашањето: „Зошто бевме толку слаби во 1960-тите?“
„Тоа е легитимно прашање“, вели Бејтс. „Во 60-тите години имавме стапка на дебелина во Америка од околу 13 проценти. За споредба, во 2025 година стапката е речиси 43 проценти – и сето тоа е малку неверојатно, бидејќи луѓето тогаш не беа познати по здрави навики. Па, зошто имавме толку помал процент на телесни масти?“
1. Повеќе свежа, домашно приготвена храна
Порано, домашно приготвените оброци беа правило, не исклучок. Традиционално содржеа квалитетен протеин, овошје, зеленчук, леб и млеко. Овие навики важеле и за училиштата – децата јаделе поизбалансирано.
Според истражувањата, популарни јадења биле: пржено пилешко, ќофтиња, говедска чорба, стек и компири. Брзата храна речиси и не се споменува.
Денешните порции, пак, се значително поголеми – само еден оброк со бургер и помфрит може да има и до 2.000 калории.
Придобивки од готвење дома, според Бејтс:
- помал внес на шеќер,
- повеќе протеини,
- поголем внес на зеленчук.
Студија од Универзитетот Џонс Хопкинс покажала дека луѓето кои често готват дома внесуваат помалку јаглехидрати, масти и шеќери.
2. Експлозија на ултра-преработена храна
Втората причина е драматично зголемување на ултра-преработена храна (UPF) – производи со долг список состојки и адитиви (бои, засладувачи, конзерванси) кои ја продолжуваат трајноста.
Примери: готови јадења, сладолед, кечап, индустриски грицки.
Во споредба со класичните преработени производи (сувомеснато, сирење, свеж леб), ултра-преработената храна има многу мала хранлива вредност и не заситува.
„Оваа храна не ве заситува – јадете, но пак сте гладни. Се користат состојки што не би ги препознале, ниту би можеле да ги купите поединечно во продавница“, вели Бејтс.
Некои студии покажуваат дека ваквата храна може да доведе до внесување и до 800 калории повеќе дневно.
Наместо тоа, нутриционистката препорачува:
- овошје,
- зеленчук,
- јаткасти плодови,
- семки.
3. Повеќе „случајна активност“ во секојдневието
Третата причина: луѓето порано биле физички поактивни – не преку вежбање, туку преку секојдневни активности. Работните места биле физички понапорни, луѓето повеќе се движеле во текот на денот.
„Мојот татко ми раскажуваше дека се срамел бидејќи неговиот татко трчал – пријателите го задеваа, бидејќи тогаш никој немаше навика да трча – физичката активност беше дел од нормалното секојдневие“, вели Бејтс.
Таа додава дека движењето било составен дел од животот, наспроти денешниот стил на живот кој подразбира седење со часови пред компјутер, на работа или дома.
4. Помалку индустриски шеќери и грицки
Последната причина што ја наведува Бејтс е помалиот внес на индустриски шеќери и ужини. Во 60-тите, грицките биле реткост – не во секој дом и не достапни 24/7 како денес.
„Порано, ако сакаш грицка, ќе изедеш парче овошје. Денес, децата и возрасните имаат пристап до спакувани производи со шеќери и масти во секој момент“, објаснува таа.
Заклучок:
Комбинацијата од почеста домашна подготовка на оброци, пореток внес на ултра-преработена храна, поголема секојдневна физичка активност и помал внес на шеќери се клучни фактори зошто луѓето во 1960-тите биле послаби – дури и без фитнес апликации, диети и вежби во сала.
Извор: Zadovoljna.rs
