Соопштението дојде од министерот за надворешни работи на Италија Антонио Тајани и министерот за одбрана Гвидо Крозе, кои потврдија дека документот со кој се потврдува оваа пресвртница и се наведува како е постигната – веќе е доставен до НАТО.
Оваа вест доаѓа во време кога европските земји се повеќе ги зголемуваат своите воени буџети, додека самиот НАТО се подготвува да ја подигне границата. Новиот предлог на генералниот секретар Марк Руте предвидува зголемување на целта на пет отсто од БДП, поделено: 3,5 отсто за директна одбрана и 1,5 отсто за пошироки безбедносни трошоци.
На неформалниот состанок на дипломатите на НАТО во Турција, италијанскиот потпретседател Тајани рече дека моделот од три проценти за одбрана и два проценти за безбедност ќе биде „поправеден“ и „поурамнотежен“.
Италија не е единствената земја што го направи ова во време кога американскиот претседател Доналд Трамп ги повикува членките на НАТО да не доцнат со плаќањата, но и дека треба да плаќаат многу повеќе отколку што е случај сега.
И Шпанија пред неколку дена објави инвестициски план вреден 10,5 милијарди евра со цел да се исполни долгогодишната обврска на НАТО до крајот на годината да издвои два отсто од БДП за одбраната. Во таа прилика од владата потенцираа дека станало јасно: „само Европа знае како да ја заштити Европа“.
Земјата, која во моментов троши околу 1,3 отсто од БДП за одбрана – значително помалку од повеќето западни сојузници – беше под притисок од администрацијата на Доналд Трамп да ги зголеми инвестициите, откако претходно вети дека ќе достигне 2 отсто само до 2029 година.
Сепак, на крајот на април, премиерот Педро Санчез претстави план за „индустриски и технолошки развој на безбедноста и одбраната“, кој ќе и овозможи на Шпанија да го достигне договорениот процент до 2025 година.
Планот, кој веќе е усвоен на состанокот на владата и ќе биде проследен до ЕУ и НАТО, се фокусира на телекомуникациите, сајбер безбедноста и набавка на воена опрема.
„Непријателите на Европа денес не користат само проектили – како што видовме во Украина веќе три години. Тие исто така користат беспилотни летала, паравоени групи кои саботираат синџири за снабдување, сечат гасоводи и подморнички кабли. Тие манипулираат со социјалните мрежи за да шират дезинформации, да создадат поделби и да ја поткопаат довербата во демократските институции. јавните услуги и начинот на живот“, рече тој. Санчез.
Притисок врз членките на НАТО
Во меѓувреме, на почетокот на годината, Доналд Трамп уште еднаш изврши притисок врз членките на НАТО, барајќи да се зголемат трошоците за одбрана на дури пет отсто од БДП, тврдејќи дека Америка предолго го носи товарот на глобалната безбедност сама.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, апелираше до членките сериозно да го сфатат овој притисок и да ги зголемат сопствените распределби. Тој минатиот месец рече дека притисокот веќе се исплати во земји како Шпанија, Португалија, Белгија и Италија.
“Им велам: сега ви се јавувам да ги побарате тие два отсто до лето, за да можеме колективно да ја преминеме таа граница. Затоа што ќе треба да вложиме многу повеќе од два отсто. Но, ако не ме слушате, можеби ќе ви се јави некој многу трпелив господин од Вашингтон”, рече Руте.
Да потсетиме, Трамп на почетокот на март рече дека ако земјите-членки на НАТО не платат доволно за сопствената одбрана, САД нема да ги бранат. Тој посочи дека земјите-членки на Северноатлантскиот договор се уште не плаќаат доволно и додаде дека на другите земји им порачал дека нема да ги брани ако се „неодговорни“.
