Иако шпанскиот надреалист Салвадор Дали никогаш не ја посетил Индија, неговите уметнички дела ќе бидат изложени во земјата за првпат.
Колекцијата е курирана од Кристин Аржије, ќерка на францускиот колекционер Пјер Аржије, кој бил пријател и издавач на Дали.
„Дали беше фасциниран од Индија, особено од западната опседнатост со индиската мистичност во 1960-тите и 1970-тите“, вели Аржије.
Некои од скиците во колекцијата се инспирирани од фотографии што нејзиниот татко ги направил за време на патување во Индија во 1970-тите, во време кога хипи-движењето било на својот врв.
Во неговите дела, Индија е претставена преку слонови и храмови, но во типичниот надреален стил на Дали, каде човечките тела никнуваат цвеќиња од главите, очните јаболка танцуваат меѓу линии и форми, а распарчени делови од телото анимирано комуницираат со светот.
„Да се гледа уметноста на Дали е како да лупиш слоеви од кромид; секогаш можеш да откриеш нешто ново“, додава Аржије.
Долг и сложен процес на донесување на делата
Донесувањето на уметничките дела на Дали во Индија било долг и напорен процес, вели Акшита Агарвал од Bruno Art Group, меѓународната галерија која ја организира изложбата.
„Проектот траеше пет години; секоја скица и уметничко дело мораше да биде автентицирано“, истакнува Агарвал.
Технички гледано, ова не е првпат делата на Дали да пристигнат во Индија. Во 1967 година, Дали дизајнирал сет ексцентрични пепелници за авиокомпанијата Air India, кои биле подарувани на патниците во прва класа.
Наместо пари, Дали побарал да му испратат мало слонче. По неуспешното барање во зоолошка градина во Мумбаи, авиокомпанијата конечно нашла слонче во Бенгалуру и го испратила во Шпанија.
Дали имал големи планови за слончето, како патување низ Алпите, но неговата сопруга го убедила да се откаже од таа идеја.
Надреализмот и Дали
Роден во Шпанија во 1904 година, Дали пораснал во време на авангардни промени во уметноста. Бил инспириран од уметници како Пабло Пикасо и Жоан Миро, но најмногу го привлекол надреализмот – движење што го отфрлало разумот и го славело светот на подсвеста и соништата.
Дали бил под силно влијание на психоанализата на Фројд и ја истражувал идејата за потиснати желби и соништа како средство за изразување. Неговите дела содржат необични, често шокантни слики кои оставаат простор за лични интерпретации.
Ексцентричниот гениј
Освен што бил иновативен уметник, Дали бил познат и по својот ексцентричен стил. Носел впечатливи костуми и имал карактеристични мустаќи свртени нагоре.
Во интервју од 1955 година за BBC, Дали открил дека некогаш користел урми за да го обликува својот мустаќ, но подоцна преминал на силен восок.
„Мојот мустаќ е весел, остар и агресивен“, рекол во интервјуто.
Кристин Аржије, која поминала многу лета со Дали, вели дека тој бил духовит, сакајќи да шокира и да се шегува.
„Еднаш ме охрабри да земам бонбони од неговата соба и да ги фрлам на рибарите, но тие беа чери-бомби и морав да бегам“, се сеќава таа.
Но покрај својата театарска страна, Дали бил срамежлив, длабоко набљудувачки и чувствителен.
„Многумина не го разбираа. Како и неговите слики, тој имаше многу слоеви. Колку повеќе ги гледате, толку повеќе разбирате за Дали“, заклучува Аржије.
Каде може да се види изложбата?
Изложбата „Дали доаѓа во Индија“ ќе се одржи во India Habitat Centre од 7 до 13 февруари, а потоа во Masarrat Gallery од 15 февруари до 16 март, во организација на Bruno Art Group.
