Украинскиот парламент со мнозинство гласови ја изгласа Јулија Свириденко за нова премиерка, неколку дена откако претседателот Володимир Зеленски ја номинираше за таа функција.
„Верувам дека таа значително ќе го обнови работењето на владата,“ изјави Зеленски.
Свириденко, која претходно беше потпретседателка на владата и министерка за економија, го наследува досегашниот премиер Денис Шмихал, кој на таа позиција беше од март 2020 година и кој сега ќе стане министер за одбрана.
По Јулија Тимошенко, Свириденко е втората жена премиер во независна Украина.
Меѓутоа, разликата меѓу нив е голема: кога Тимошенко ја презеде владата, веќе имаше управувано со бизнис империја, големо политичко искуство и амбиции за претседателска функција.
Свириденко, во тој поглед, е нејзина целосна спротивност.
Гласини дека Свириденко може да ја води владата започнаа минатото лето. Сега, по нејзиниот избор, обвинувањата дека нема доволно искуство веројатно ќе станат уште погласни.
Многу аналитичари и опозициски политичари сметаат дека не треба да се очекуваат значајни промени: клучните одлуки и натаму ќе се носат во кабинетот на Зеленски.
Долгогодишна сојузничка на Зеленски
Свириденко (39) беше потпретседателка на владата и министерка за економија од ноември 2021 година – само неколку месеци пред Русија да ја започне инвазијата на Украина на 24 февруари 2022 година.
Таа е долгогодишна сојузничка на Зеленски и на неговиот главен советник Андриј Јермак, шеф на кабинетот на претседателот.
Во мај, Свириденко беше ко-потписничка на договор со американскиот министер за финансии Скот Бесент за основање на Американско-украински инвестициски фонд за обнова – што се смета за знак на голема доверба од страна на Зеленски.
Целта на договорот, според кој САД ќе делат добивка од идната продажба на украински минерали и енергетски ресурси, е да се поттикне економскиот интерес на Вашингтон за продолжување на инвестициите во одбраната и обновата на Украина.
Брз подем во кариерата
Пред да влезе во владата на Зеленски, Свириденко работеше на различни позиции во бизнис секторот и државната администрација.
Во 2015 година се приклучи на регионалната администрација во Чернихив, прво како советничка на гувернерот Валериј Кулич, а потоа брзо напредуваше.
За кратко време стана шефица на одделот за економски развој, а подоцна и заменик-гувернерка. Кога Кулич беше сменет во 2018 година, таа неколку месеци вршеше функцијата на гувернер на регионот и раководеше со одговорот на пожарите во магацините со муниција кај Ичња.
По назначувањето на нов гувернер, ја напушти државната служба и се врати во приватниот сектор.
Во 2019 година се врати во политиката, кога тогашниот министер Тимофеј Милованов ја покани да се приклучи на Министерството за економски развој, трговија и земјоделство. Нејзиниот напредок беше брз: за помалку од една година стана заменик на шефот на претседателскиот кабинет, а во ноември 2021 година беше назначена за потпретседателка на владата и министерка за економија.
Контроверзии околу нејзината плата
Минатата година, приходите на Свириденко надвор од политиката предизвикаа реакции кај опозицијата. Според годишната декларација за финансиска состојба на украинските функционери во 2024 година, Свириденко пријавила дека заработила повеќе од три милиони хривни (околу 71.690 долари) за шест месеци предавања на Киевската школа за економија (KSE).
„Оваа сума значително ја надминува платата на професорите на државни универзитети,“ изјави опозицискиот пратеник Владимир Ариев.
Во април, Националната агенција за спречување на корупција отвори истрага за можни прекршувања на антикорупциските закони по поднесената жалба.
Свириденко, која предава во слободно време и за време на викенди, ги негира обвинувањата. Директорот на KSE, Тимофеј Милованов, рече дека нејзината месечна плата од околу 6.000 долари е во согласност со пазарните услови за професионалци од нејзин ранг.
Реакции на нејзиното именување
Опозициски политичари сметаат дека именувањето на Свириденко нема да донесе суштински промени. Поранешниот претседател Петро Порошенко изјави: „Оваа земја ја водат пет-шест менаџери, или поточно – еден, и неговото име е Андриј Јермак.“
„Заменувањето на Шмихал, кој е Јермак во кошула, со Свириденко, која ќе биде Јермак во сукња, не менува ништо.“
Иако се очекува дека таа нема драстично да ја смени политиката, некои истакнуваат дека има значајни доблести – пред сè искуство во меѓународни преговори. Покрај американско-украинскиот договор за минерали, таа учествуваше и во преговорите за пристапување на Украина во ЕУ.
По номинацијата, Свириденко изјави дека е „благодарна“ на Зеленски за „укажаната доверба и можноста да ѝ служи на Украина во овој клучен период“.
Таа ги најави приоритетите на владата: Јакнење на економскиот потенцијал, зголемување на поддршката за граѓаните и подобрување на домашното производство на оружје.
