Децата доаѓаат сами на училиште, делат оброци во мензата и ги чистат училниците по часот. Тие учат емпатија и како да не ги вознемируваат другите. Така се воспитуваат децата во Јапонија од најраните години. По бројни експерименти, Јапонија разви модел на училишта кои се одликуваат со строга дисциплина и една од највисоките ефикасности во светот.
Тајната е во принципот „чи-току-таи“, кој ги комбинира знаењето, етиката и дисциплината. Научници од целиот свет доаѓаат во Јапонија за да го видат овој систем одблизу – затоа што во многу погледи, училиштата од други земји во светот не можат да се споредат со него.
Децата на авторката на овој текст посетувале градинка во Токио, додека таа била раководител на кореспонденцијата за списанието „Економист“ таму. Таа лично се запознала со предностите и недостатоците на овој систем.

Зошто јапонската бејзбол ѕвезда Шохеи Охтани собира ѓубре по натпревар? Зошто Јапонците трпеливо стојат во редови и чекаат зелено светло пред да ја преминат улицата? Накратко, зошто постои таков ред во Јапонија? Некои веруваат дека одговорот лежи во основните училишта.
Кога ќе заѕвони последното училишно ѕвонче во основното училиште Минами Икебукуро во Токио, шестгодишни и седумгодишни деца истрчуваат од своите училници со капи на главите и шишиња со вода во рацете. Четири девојчиња остануваат, нивен ред е да ја исчистат училницата. Ги вадат метлите на децата од плакарот и почнуваат да работат. Четири метли удираат по подот во ритам, собирајќи хартии и друга нечистотија.

„Секогаш е прашливо овде“, вели Марија, покажувајќи кон вдлабнатините на подот, додека другите девојчиња веднаш трчаат да ѝ помогнат.
„Преку чистењето, децата учат дека не е во ред да се прави неред. Тие исто така учат за еднаквост. Во јапонско училиште, никој никогаш нема да каже: „Чистачката ќе го исчисти подоцна“, објаснува наставничката Мегуми Кохашигучи.
„На почетокот, децата се диви како мали чудовишта! Нашата задача е да ги подготвиме за живот во општеството“, вели Сато Хироши, директорка на училиштето.