Поставувањето на прашањето дали националните власти и Европската унија преземаат доволно мерки за поддршка станува сè поитно.
Во северниот дел на земјата, кај градот Солун, локалниот производител на маслинки, Јанис Куфидис, раскажува дека минатата година неговите маслинки биле толку мали што дури се користеле за производство на масло со ниска вредност на пазарот. Оваа година, додава тој, состојбата е само благо подобрена. Два месеци без дожд оставиле почвата сувa, а температурите достигнуваат 37ºC, со влага во земјата која едвај достигнува 50%.
„Поради климатската криза, овој вид маслинки се соочува со сериозни проблеми. Првенствено поради недостаток на вода, но и поради повисоките зимски температури, кои не овозможуваат дрвјата да ги добијат потребните часови на студ за да родат. Поради тоа, премногу дрвја не даваат плодови“, објаснува Јанис, кој бил принуден да инвестира значителни средства во систем за наводнување, кој, како што признава, дополнително го нарушува деликатниот баланс на подземните води.
На 20 километри од него, друг земјоделец, Димитрис Евангелинос, има 630 стебла на пистации и се соочува со истиот проблем, но со различна култура. „Вода е надеж“, вели тој додека покажува на своите изгорени дрвја. „Ништо не е направено во однос на едукација на земјоделците за правилно управување со водните ресурси. Немаме ниту системи за прецизно земјоделство. Секој прави како што знае. Државата требаше одамна да преземе мерки за да ги избегнеме проблемите со кои се соочуваме веќе 15 години.“
Проблемот е и структурен. Во некои региони, земјоделството и сточарството користат до 90% од водните ресурси, често преку застарени и неефикасни инфраструктури. Други сектори, како индустријата и туризмот, исто така се „жедни“. Според експертите, причина за лошото управување со вода не е само недостатокот на врнежи, туку и застарената инфраструктура и слабото управување.
Под притисок, грчката влада најави итни инвестиции и целосна реорганизација на своите водни агенции. Во меѓувреме, Стратегијата за отпорност на вода, неодамна објавена од Европската комисија, ги охрабрува државите да модернизираат инфраструктури преку јавни и приватни инвестиции, како и да применуваат дигитални решенија за управување со водните ресурси.
Сепак, прашањето останува: дали ова е доволно?
Елпида Колокита, раководителка на едно од УНЕСКО центрите за интегрирано и мултидисциплинарно управување со водните ресурси при Универзитетот Аристотел во Солун, истакнува дека проблемот не е во недостиг на вода, туку во нејзино неправилно користење. „Живееме во новата нормала. Поради климатските промени, се соочуваме со поплави и суши многу почесто. Прво мора да ги обновиме податоците и да научиме како да ја користиме водата на најефикасен начин.“
Таа додава дека сегашните законски решенија, како Директивата за вода на ЕУ од 2000 година и грчкото национално законодавство, не се доволни сами по себе. Решението, според неа, е комбинација на хидраулични проекти за модернизација на инфраструктурата и „меките мерки“ – конзервација на вода, едукативни кампањи и контрола на истекување.
Стратегијата на Европската комисија за отпорност на вода има за цел да го намали потрошувачкото ниво и да ја подобри ефикасноста на водата во ЕУ за 10% до 2030 година, но успехот ќе зависи од соработката меѓу националните власти и локалните заедници.
Сушата во Грција е предупредувачки сигнал за целиот регион и јасно покажува дека климатските промени бараат итни и системски мерки. Водата не е само ресурс, туку клуч за опстанок и економска стабилност – и Европа мора да реагира сега.
Извор: Euronews
