По нецелни четири години во опозиција, на власт во Берлин се враќа конзервативната Христијанско-демократска унија (CDU), некогаш на Ангела Меркел, денес канцеларот Мерц.
„Не очекувам дека CDU ќе направи многу промени кон Западниот Балкан, особено затоа што политиките поставени за време на канцеларката Меркел во голема мера беа продолжени и во претходната влада на Олаф Шолц.
„Можеби беше користен малку поинаков речник и со повеќе острина, но суштински политиките не се промениле“, вели Енџелуше Мориа, која во Европскиот совет за меѓународни односи (ECFR) се занимава со прашања на Балканот, за BBC на српски.
Во новото распределување на функциите, Западен Балкан на прв поглед нешто добил, а нешто изгубил.
Јохан Вадефул, новиот германски министер за надворешни работи, се занимавал токму со Западен Балкан во својата парламентарна и партиска кариера.
Тој ќе работи без помош на досегашниот специјален пратеник за Балкан, позиција која во претходниот кабинет ја обавуваше Мануел Зарацин, а чии наследник не е именуван.
Во претходниот кабинет на SPD канцеларот Олаф Шолц, дипломатијата ја водеше Аналена Бербок, членка на партијата Зелените.
Фрауке Зебас, аналитичарка на Германскиот институт за надворешна и безбедносна политика, не очекува големи заокрети во политиката на Берлин.
„Ќе има одредени барања кон Белград, пред се кога станува збор за усогласување со заедничката надворешна политика на Европската унија, како и оддалечување од Русија.
„Сепак, тоа ќе биде многу тивко, зад затворени врати и не очекувам голем притисок.“
Напредните, чиј претседател сега е Вучиќ, а формален претседател Милош Вучевиќ, се поврзуваат со германските конзервативци преку Европската народна партија (EPP), групација на конзервативни партии на континентот.
CDU е еден од најважните членови на EPP, а напредните имаат статус на придружен член.
„Не мислам дека сите во врвот на CDU се задоволни од начинот на кој СНС го зазеде државата и институциите во Србија, но постои идеја дека режимот на Вучиќ е таков што ќе прави што е потребно, ако се понуди доволно висока цена.
Иако Албин Курти, лидерот на најмоќната партија во Косово, идеолошки беше поблиску со претходната отколку со актуелната германска влада, ниту претходните четири години односите на Приштина и Берлин не беа идилични.
„Курти има сопствена визија за тоа како треба да изгледа дијалогот со Србија, а како да ги решава прашањата во Косово, што многу ги иритираше донесувачите на одлуки на Западот.
„Мора да постои целосно почитување на правата на малцинствата и, иако верувам дека неговата влада ги земала во предвид, тоа не го правела на начин кој ќе им се допадне на многумина“, вели Енџелуше Мориа.
Косово е така и понатаму под вид на санкции од Европската унија поради непочитувањето на договореното во дијалогот со Србија.
„Берлин беше најгласен во залагањето за укинување на мерките за Косово поради инвестиции од Германија, но тоа не се случи.
„Сепак, тоа не ги спречи германските функционери да се среќаваат со косовските, без разлика на санкциите“, вели Зебас.
Од новата германска влада се очекува нешто помалку осцилации во ставовите.
„Мислам дека ќе биде по конзистентна со Косово, со помалку раст и пад.
„Но поради очекуваното интензивирање на соработката со Франција, како мотор на ЕУ, и Полска, тоа значи дека новата косовска влада нема да има многу лесно, како досега.“
Дилемата нема дека Германија ќе продолжи да ја поддржува дијалогот на Србија и Косово, иако тој се одвива многу бавно дури и на техничко ниво.
На тоа прашање, сегашниот министер за надворешни работи ја критикуваше претходната канцеларка Шолц кога при посетата на Белград во јуни 2022 рече дека признавањето на Косово е услов за влез на Србија во Европската унија.
„Тоа е пожелно и тоа сите го знаат, но признавањето мора да дојде на крајот од процесот.
„Таква изјава во овој момент е аматерска и го става товарот на целиот процес, што го прави тежок за Србија“, рече тогаш Вадефул во дебатата во Бундестагот, германскиот парламент.
Кристијан Шмит е од август 2021 година висок претставник на меѓународната заедница во Босна и Херцеговина (БиХ) и се занимава со имплементација на Дејтонскиот договор со кој беше завршен војната во оваа земја. Во неговата работа не му помага тоа што го игнорира Милорад Додик, претседател на Република Српска, еден од двата ентитети на БиХ, и не ги почитува неговите одлуки.
Берлин започна во април да воведува санкции против Додик и му забрани влез во Германија, а тој одговори со закани до германската државна министерка Ана Лирман, која заради тоа го скрати својот престој во Бањалука.
„Мислам дека Кристијан Шмит ќе има цврста поддршка од Берлин кој ќе остане силно посветен на територијалниот интегритет на БиХ, без поддршка на какви било разговори за сецијализам.
„Сепак, апсењето на Додик ќе се гледа како внатрешно прашање на БиХ, а на тој начин му се дава излезна карта, со страв од ескалација“, вели Фрауке Зебас.
За Енџелуше Мориа, три децении по потпишувањето на Дејтонскиот договор се поставува прашањето зошто сè уште постои позицијата на која е Кристијан Шмит.
„Можеби би требало да се размисли дали оваа позиција е неопходна, под услов да се работи повеќе на регионалната соработка и обезбедување дека Србија навистина ќе започне да ги почитува целосноста на БиХ.“
Таа вели дека во тој процес Берлин наоѓа нови партнери кои се занимаваат со Балканот.
„Германија и Велика Британија заедно работат на регионалните прашања, водат разговори за наоѓање начин да се оддалечи меѓународното присуство во Босна и Херцеговина од постојаната можност на руски вето, за да се зголеми учеството на Британија.
„Тоа би можело да помогне во зачувување на целосноста на БиХ.“
