На 15 септември 2008 година, светот беше сведок на еден од најдраматичните моменти во современата економија – банкротот на инвестициската банка Lehman Brothers. Основана уште во 1850 година, Lehman Brothers беше една од столбовите на американскиот финансиски систем, со имот вреден околу 600 милијарди долари во моментот на колапсот. Овој настан предизвика паника на финансиските пазари и ја отпочна најголемата глобална финансиска криза од времето на Големата депресија во 1930-тите години.
Lehman Brothers, како и многу други банки, беше длабоко вклучена во трговијата со хипотекарни вредносни записи базирани на субстандардни кредити – позајмици дадени на ризични должници. Кога пазарот на недвижности растеше, овие вредносни записи носеа големи профити, но истовремено претставуваа и голем ризик. Со падот на цените на недвижностите и невраќањето на кредитите, целиот финансиски систем беше пред колапс.
Во неделите пред банкротот, Lehman Brothers очајно бараше излез. Обидите за продажба на банката на потенцијални купувачи како Barclays и Bank of America пропаднаа, бидејќи тие бараа гаранции од државата, кои американската влада не беше подготвена да ги даде. За разлика од Bear Stearns, која претходно беше спасена со помош од Федералните резерви, Lehman Brothers не доби таква поддршка.
Последици од банкротот
Банкротот на Lehman Brothers предизвика шокови на финансиските пазари низ целиот свет. Индексот Dow Jones падна за повеќе од 500 поени во еден ден, додека европските и азиските пазари се соочија со големи падови и страв од целосен колапс. Банки престанаа да си позајмуваат меѓусебно поради страв од неплатежност, што доведе до криза на ликвидност.
Владите ширум светот мораа да преземат итни мерки за стабилизирање на финансиските системи. Во САД беше покренат програмата за спасување на финансискиот сектор вредна 700 милијарди долари (TARP), а Европската централна банка и други централни банки исто така презедоа итни мерки за обезбедување ликвидност и спречување на ширење на кризата.
Долгорочни последици и наследство
Банкротот на Lehman Brothers го симболизираше неуспехот на дерегулираниот финансиски систем и поттикна реформи. Во следните години беа донесени нови закони и регулативи, како што е законот Dodd-Frank во САД, со цел зголемување на транспарентноста и намалување на ризиците.
Сепак, наследството на Lehman Brothers останува. Милиони луѓе ширум светот ги загубија своите работни места, заштеди и домови. Довербата во финансиските институции беше сериозно нарушена, а многумина продолжуваат да критикуваат како лидерите ја управуваа кризата.
Кризата од 2008 година е опомена за важноста на одговорното управување со ризиците и кршливоста на финансиските системи, кои кога паѓаат, можат да повлечат цели економии.
