Овие неверојатни бројки ги објави тим меѓународни истражувачи кои за прв пат направија сеопфатна анализа на глобалната примена на ART од почетоците на технологијата до денес. Водечката авторка на студијата, д-р Георгина Чемберс од Универзитетот Њу Саут Велс, вели дека досега немало доследна методологија за проценка на вкупниот број родени деца преку овие методи.
Историја што менува генерации
Сè започна пред 47 години, со раѓањето на Луиза Браун во Велика Британија — првото дете зачнато надвор од телото на жената, преку лабораториски процес на оплодување на јајце клетка со сперматозоид. Оттогаш, IVF технологијата еволуирала драматично — од скапа и ризична процедура до рутински третман во многу земји.
Истражувањето користи податоци од 101 земја, вклучувајќи здравствени регистри, број на клиники и годишни извештаи од Меѓународниот одбор за мониторинг на потпомогната репродуктивна технологија (ICMART). Според податоците, до 2018 година биле родени од 10 до 13 милиони деца преку ART, а во периодот од 2018 до 2023 уште 3 до 4 милиони, со што вкупната бројка надминува 13 милиони.
Европа предничи, но раст има насекаде
Најголем број на бебиња родени преку IVF се бележат во Европа — од 3,6 до 4,5 милиони, проследено со Азија (3 до 4 милиони) и Северна Америка (1,4 до 1,6 милиони). Експоненцијалниот раст започнал околу 2000 година, паралелно со технолошките подобрувања и пошироката достапност на третманите.
Сепак, истражувањето се соочило со предизвици поради недостиг од формални регистри во некои земји. Додека Австралија води IVF регистар уште од 1980-тите, земји како Сингапур сè уште немаат национална база на податоци. Во Кина, пристапот до податоци доаѓал со години задоцнување, па истражувачите користеле индиректни индикатори, како бројот на клиники, за да ја проценат примената на ART.
Безбедноста и ефикасноста драматично подобрени
Во последните две децении, ин витро технологијата станала побезбедна, поевтина и поефикасна. Таму каде што во 1990-тите просечната стапка на успешна бременост со замрзнати ембриони била околу 7%, денес достигнува 36%, според податоци од Велика Британија.
Поради технолошкиот напредок, речиси 93% од IVF циклусите денес користат само еден ембрион, што резултира со намалување на бројот на близначки и тројни бремености. Тоа значително го намалува ризикот за мајката и новороденчињата и претставува огромен чекор напред во безбедноста на процедурата.
„Како што расте бројот на деца родени со помош на IVF, така расте и нашата одговорност да обезбедиме пристап до безбедна, висококвалитетна и праведна грижа за сите,“ вели д-р Чемберс. Таа додава дека медицинската поддршка за неплодност треба да се базира на човековите права, а не на пазарни критериуми или географска среќа.
Што носи иднината?
Додека бројките од 13 милиони звучат неверојатно, тие всушност претставуваат само дел од потенцијалот на ART технологијата. Во многу земји, особено во оние со низок и среден приход, пристапот до ин витро останува ограничен. Напредокот во политиките, финансирањето и јавната едукација може да направи разлика за милиони парови кои се борат со неплодност.
Бројките и науката се јасни: ин витро оплодувањето е повеќе од медицинска технологија — тоа е револуција на надежта. И таа продолжува.
