Како и да е, глупавата фаза од неговата кариера одамна помина, а филмовите на Педро стануваат сè позамислени и посуптилни, кулминирајќи пред неколку години со „Тага и слава“, драма за остарениот режисер кој се соочува со стареење, распаѓање и болест. Тоа е најавтобиографското дело на 75-годишниот уметник, но сепак многу бистар филмаџија од Ла Манча, додека неговиот нов филм е чекор понатаму во соочувањето на авторот со смртта.
„Соседната соба“, кој штотуку пристигна во кината, триумфираше на филмскиот фестивал во Венеција пред неколку месеци, освојувајќи ја главната награда, Златниот лав, и предизвика овации кај публиката, информација која во последните години стана речиси повеќе важна од рејтингот на Rotten Tomatoes. Сепак, околу ова има одредено несогласување, инаку сигурни извори тврдат дека овациите траеле 17 минути, додека Гардијан додава една минута и забележува дека тоа е еден од најдолгите овации во модерната историја.
Тие овации лесно може да го донесат до Оскарите или дури и до Златните глобуси, но за тоа ќе треба да почекаме уште малку. Прашањето е, сепак, како самиот филм се држи во однос на репутацијата?
Станува збор за адаптација на романот на Сигрид Нуњез, „What Are You Going Through“, за кој некои тврдат дека всушност се работи за смртта на Сузан Сонтаг, блиска пријателка на авторката. Филмот започнува со средбата на старите пријатели, поранешните новинарки Ингрид (Џулијан Мур) и Марта (Тилда Свинтон). Последнава боледува од рак, наскоро ќе дознае дека е во терминална фаза и е решена да ја спречи болеста.
На Dark Web, таа набавува апче за евтаназија и ја замолува Ингрид, со која повторно се зближила, да биде покрај неа, поточно во соседната соба, кога ќе дојде време да ја земе пилулата. Ингрид, авторката на неодамна објавената книга за стравот од смртта, неволно се согласува, па тие две се селат во модерно дизајнирана куќа надвор од градот каде што ги поминуваат деновите разговарајќи, сеќавајќи се, сончајќи се и гледајќи филмови.
Прашањето за евтаназија се појавува како централна тема на филмот, но тој се занимава со традиционалните етички прашања поврзани со неговата употреба само во помала мера, наместо да го става односот на поединецот со умирањето, односно со сопствената смрт, во преден план. „Има многу начини да се живее во трагедија“, вели Ингрид, а на Марта е да го најде својот начин да ги живее последните денови и самото заминување. Достоинствено заминување, според неа, подразбира смрт без агонија и грчеви, чиста и суво.
Во исто време, тој одговара и на вечното прашање дали самоубиството претставува пораз или победа. Марта го толкува како победа над недостоинствената смрт во болка. Затоа што „не можеш да бидеш трезен ако си во агонија“.
Интересно е тоа што филмот малку или воопшто не се занимава со физичката страна на болеста, болки, мачнини итн., наместо тоа, Марта тажно признава дека за време на болеста изгубила интерес за животот, односно за работи кои биле многу важни за неа претходно, како што се книгите и музиката.
Дека умирањето не започнува со болест некако потврдува и ликот на Демијан, поранешниот љубовник на двете жени, кој брилијантно го игра Џон Туртуро. Тој се појавува и исчезнува како натрапник, но секој пат кога ќе влезе во филмот, му дава нов контекст, поширока рамка која нè соочува со претстојната катаклизма како резултат на глобалното затоплување.
Светот е пред колапс и тој е лут на својот син кој крајно неодговорно го очекува третото дете, а ниту гледачот ниту Ингрид не се сосема сигурни дали треба да се смеат или да паничат. Тоа, како и некои други помалку успешни епизоди, го доведува филмот до работ на црната комедија, но потоа многу брзо го враќа на безбедни мелодраматични траки.
Инаку, ова е првиот филм на Алмодовар на англиски јазик, поради што доби приговори од англофонскиот јазичен простор за досадните, формални дијалози.
Двете главни актерки го извлекуваат во најголем дел. Наводно, Алмодовар прво и го испратил сценариото на читање на Тилда Свинтон, а таа за партнерка ја предложила Џулијан Мур, која исто така му била прв избор. Проблемот со Мур е што таа е толку добра актерка што совршено го маскира фактот дека нејзиниот лик е всушност доста шупливо напишан, многу малку учиме за неа, таа е првенствено во функција на приказната, како поддршка на неспоредливото повеќе слоевит лик на Тилда Свинтон, отколку што функционира како независен и активен лик.
Можеби оваа последна реченица лошо ќе „остари“ ако Џулијан Мур добие Оскар за оваа улога, но како и да е. Иако овој пат Оскарот треба да и припадне на Тилда Свинтон, не би било изненадување и Мур да добие признание за улогата.
На визуелен план, Алмодовар веќе традиционално игра на маниристички начин со комбинирање на комплементарни бои со доминантна комбинација на црвена (како домат) и зелена (како краставица), но не ја мрази ниту сината боја. Црвената е бојата на животот, енергијата и страста, зелената е нејзината спротивност, па така и на главните актерки се поделени боите, така што во финалето ќе дојде до промена на носителите на одредени бои. Не е особено оригинален, но е визуелно привлечен, па екстремно исполираните и раскошни кадри му даваат карактер на овој, како и на претходните филмови на Педро.
Покрај визуелната компонента, мелодраматскиот набој во стилот на Даглас Сирк е подвлечен и со нагласената употреба на музиката, но она што е своевидно изненадување е фактот што за филм за умирање од рак, всушност изненадувачки е лишен од патетика.
Сепак не е јасно дали е тоа добро или лошо. Имено, Алмодовар вложи многу труд, дијалошки и филмски минути за да ја изгради врската меѓу двете главни протагонистки, но се остава впечаток дека никогаш не излезе онака како што беше замислено, дека недостасуваше клик, нежност и топлина.
Сепак, Алмодовар успеа во нешто што изгледа речиси невозможно, сними филм за смртта кој е и тажен, но и среќен во исто време. Смртта без губење на достоинството, според режисерот, е навистина добра причина за среќа.
Резултатот е филм кој се движи, како што велат фудбалските коментатори, меѓу редови, односно меѓу жанровите на неговите претходни филмови. Тоа не е ниту логорска шега, ниту полнокрвна мелодрама, главно е некаде помеѓу, понекогаш е само разговорна интимна драма што би сакала да прерасне во филозофска, нешто како Вуди Ален без хумор, но наместо тоа одвреме-навреме невешто се сопнува во црна комедија. Накратко, филм кој повеќе ветува отколку што испорачува.
Благодарение на одличните актерки, прекрасната фотографија и волшебниот допир на режисерот, ништо од тоа драматично не го расипува впечатокот на „Соседната соба“, но сепак не се рангира на врвот на филмографијата на Алмодовар. Да речеме дека припаѓа на златната средина.
Извор: Индекс.хр
