Влијанието на климатските промени е чудно, но се порелевантно прашање. Како што се зголемуваат температурите и стануваат се почести екстремните временски услови, многу системи за производство на храна стануваат загрозени. Со оглед на тој тренд, вреди да се запрашаме која храна ќе мора да ја консумираме поретко – или целосно да ја отфрлиме.
„Земјоделството генерално е чувствително. Не е крај на светот, но ќе биде доволно сериозно за да го оправда нашето внимание“, рече Дејвид Лобел, заменик директор на Центарот за безбедност на храна и животна средина на Универзитетот Стенфорд.
Еден од клучните фактори е јаглерод диоксид (CO2). Растенијата го користат овој гас за фотосинтеза, што ги наведува некои аналитичари да тврдат дека повеќе CO2 всушност му помага на земјоделството. Лобел не се согласува – забележува дека CO2 е само еден од многуте фактори, пренесува The Guardian.
„Има момент кога дополнителниот CO₂ повеќе не помага“, вели тој.
Достапноста на вода, екстремните температурни промени и стресот на растенијата може да имаат поголемо негативно влијание од придобивките од CO₂.
Лобел веќе ги забележува ефектите од климатските промени врз некои култури. На пример, податоците за приносите на пченка и пченица покажуваат дека климатските промени веќе влијаат на нив.
Овошјето и јаткастите плодови се исто така погодени – на плодните дрвја им требаат одредени „часови за студ“ во текот на зимата за да растат оптимално. Доколку не го достигнат потребниот број студени денови, се намалува и приносот и квалитетот. Ова води до почести скокови на цените на храната.
Храна во која треба да уживате додека се уште е достапни:
Пченка (и животните што ја јадат)
Недостатокот на вода и повисоките температури лошо влијаат на пченката – зголемувањето на температурата за само еден степен Целзиусов може да го намали растот на приносот за седум проценти.
Тоа не влијае само на делот за зеленчук во супермаркетот – најголемиот дел од пченката во САД се користи за исхрана на добитокот, така што пониските приноси значат поскапо месо и помалку месо по лице.
Лобел вели дека промените во индустријата од 1,7 билиони долари веќе се во тек. Една студија на која тој е коавтор покажува дека земјоделците станале помалку продуктивни во последните години токму поради климатските промени.
Глобалното производство на пченка е веќе околу четири отсто помало отколку што би било доколку нема глобално затоплување.
Кафе
Зголемените температури и климатските промени во тропските предели го поттикнуваат ширењето на габата „кафеава рѓа“ и инвазивните видови. Згора на тоа, тешката суша во Бразил оваа година ги зголеми цените на кафето. Аналитичарите предвидуваат дека производството на кафе во Латинска Америка би можело да се пресели во Азија доколку продолжи трендот.
Не е поштедена ниту Африка – се очекува бројот на региони погодни за одгледување кафе да се намали за 65 до 100 проценти. Повисоките температури значат помали приноси и послаби растенија.
Чоколадо
Според студијата од 2011 година на Меѓународниот центар за тропско земјоделство (CIAT), зрната какао ќе станат значително поретки во следните децении. Причина: зголемени температури и недостаток на вода. Во Гана и Брегот на Слоновата Коска, температурите се очекува да се зголемат за најмалку два Целзиусови степени до 2050 година, што ќе го зголеми испарувањето од какао дрвјата и ќе го намали нивниот принос.
Иако кафето и чоколадото не се неопходни за опстанок, експертите веруваат дека нивниот недостиг може да ја подигне свеста за климатските промени, бидејќи луѓето емотивно реагираат на идејата да останат без нив.
Морска храна
Климатските промени го зголемуваат количеството CO2 и во океаните, што доведува до закиселување на водата. Ова ги загрозува школките и другите морски организми – на пример, лушпите на младите остриги стануваат послаби.
Киселоста на океаните е зголемена за околу 25 проценти од почетокот на индустриската револуција.
Повеќето риби бавно се прилагодуваат на овие промени, што го зголемува ризикот од исчезнување на видовите. Некои видови мигрираат на север, но тоа ги нарушува локалните екосистеми.
Тропските риби стануваат поподложни на паразити, додека јастозите ги загрозуваат сите други видови во нивното ново живеалиште.
Јаворов сируп
Повлажните зими и сувите лета дополнително го оптоваруваат шеќерниот јавор – дрво чиј сок се користи за производство на јаворов сируп.
Потребни се ниски температури за да се активира протокот на сок. Сè потоплите зими ја туркаат сезоната на жетва порано – можеби дури и цел месец до крајот на овој век.
USDA предвидува дека производството ќе се движи понатаму на север. Во потоплите држави како Пенсилванија, јаворите најверојатно ќе изумрат.
„Дрвјата нема целосно да исчезнат“, велат од агенцијата, додавајќи дека ќе ги има помалку и ќе бидат под поголем стрес, што ја намалува достапноста на сирупот.
Грав
Гравот е основна храна за милиони луѓе во Латинска Америка и Африка, но може да биде сериозно погоден од климатските промени. Повисоките температури го нарушуваат цветањето и формирањето на семето, намалувајќи ги приносите за дури 25 проценти. Покрај тоа, екстремните дождови и поплавите можат да ги уништат посевите.
„Гравот е многу чувствителен на климата“, вели Џарвис од CIAT, додавајќи дека високите температури, особено ноќе, значително ја намалуваат неговата продуктивност.
Цреши
Црешите, како и другото коскесто овошје, бараат ладни ноќи за успешно цветање. На западниот брег на САД, каде што се одгледуваат повеќето слатки цреши, потоплите температури значат подоцна цветање и помал принос.
Непогодно студеното време, исто така, го зема својот данок – во Мичиген, 90 проценти од родот на цреша беше уништен од доцниот мраз во 2012 година.
Вино
Поради климатските промени, виното најверојатно ќе поскапи. Студијата од 2013 година предвидува „големи географски поместувања“ во лозарството. Европа, Австралија, Северна Америка и Јужна Африка страдаат од промени во температурата и влажноста, што значи дека „идеалното грозје“ ќе стане подвижна цел.
Австралија до 2050 година би можела да изгуби 73 отсто од земјиштето погодно за винова лоза, а Калифорнија 70 отсто.
Загрозено е и прашањето за „тероар“ – специфичниот вкус што виното го добива од почвата и климата.
Грозјето сака топлина, но не премногу. Екстремните температури можат да предизвикаат „термички шок“ и да го променат вкусот на виното. Добрата вест е дека повеќе шеќер во грозјето значи посилно вино – така што можеби ќе ви требаат помалку чаши за истиот ефект.
