Процесот на преведување на древните јазици на современи е исклучително сложен и бара не само разбирање на исчезнатите јазици, туку и длабоко познавање на културите кои ги создале овие текстови. Дополнителен предизвик претставуваат оштетените или делумно зачувани текстови, што честопати го губат контекстот низ времето.
Древниот акадски јазик, еден од најдобро документираните јазици од античкиот свет, е одличен пример за ова. Илјадници, па дури и милиони текстови на акадски се пронајдени и денес се чуваат во музеи и универзитети ширум светот. Многу од нив се дигитализирани, но огромното количество текстови останува непреведено поради недостаток на експерти и време потребно за нивно проучување.
За да се реши овој проблем, мултидисциплинарен тим археолози и експерти за компјутерски науки развиле вештачка интелигенција (ВИ) способна речиси веднаш да го преведе акадскиот јазик, отклучувајќи ја историјата што ја кријат овие 5.000 години стари глинени таблици.
Акадскиот јазик бил главен во Акадското царство околу 2.300 година пред новата ера. Со текот на времето, тој се развил во асирски и вавилонски дијалект, пред да биде заменет со арамејскиот јазик. Како пишан јазик, акадскиот го користел клинестото писмо наследено од сумерската цивилизација, користејќи трска за втиснување знаци во глина.
Новата технологија за преведување се базира на машини за учење, слични на оние што ги користи Google Translate. Тимот го тренирал моделот на текстови од базата Open Richly Annotated Cuneiform Corpus и овозможил преведување од транслитерација или директно од клинести знаци.
Резултатите се ветувачки, особено за кратки и формални текстови, како кралски декрети и административни записи. Целта на тимот е оваа вештачка интелигенција да стане помошник за научниците, овозможувајќи брзи и точни преводи што ќе се усовршуваат понатаму.
„Илјадници глинени таблици сведочат за политичката, социјалната, економската и научната историја на древна Месопотамија. Но, поради нивниот огромен број и малкуте експерти кои ги читаат, тие остануваат недостапни,“ наведуваат истражувачите во својата студија.
Овој чекор е значаен напредок во зачувувањето и ширењето на културното наследство на древна Месопотамија, овозможувајќи ни подобро разбирање на животот и цивилизациите од минатото.
