Светската здравствена организација го дефинира менталното здравје како состојба на ментална благосостојба која им овозможува на луѓето да се справат со животните стресови, да ги разберат своите способности, да учат добро, да работат и да придонесуваат за нивните заедници.
Широк спектар на фактори може да влијае на тоа како позитивно и негативно врз менталното здравје на една личност. Иако повеќето луѓе имаат природна отпорност кога се соочуваат со различни предизвици – како во приватната така и во професионалната средина – сепак постои дел од популацијата што е поподложна на развој на проблеми со менталното здравје.
Причините се многубројни – од сиромаштија, социјална нееднаквост, различни видови хендикеп, насилство, доживеани трауми, семејни околности, генетска подложност, како и културни фактори кои можат да ја зголемат стигмата која за жал се уште е присутна кога се во прашање тешкотиите во менталното функционирање.
Исто така, нивото на здравствена заштита, односно системски уредени решенија, поддршка и насоки за ранливите групи кога станува збор за менталното здравје значително варира на глобално ниво. Сепак, може да се каже дека свесноста за важноста на улогата на менталното здравје во квалитетот на животот на поединецот секако се зголемува, што се одразува и во проширениот репертоар на термини и концепти што ги користиме за подобро разбирање и објаснување тоа, пренесува Stetoskop.info.
Постоечки „стапици“ во работната средина, пандемијата и менталното здравје
Најчеста причина за појава на проблеми со менталното здравје во работната средина, кои најчесто се рефлектираат со симптоми на депресија и анксиозност, како и со синдром на „прегорување“, е стресот на работа. Сепак, тоа е најизразено во таканаречените токсични работни средини. Креаторите на нездрава работна атмосфера се различни: микроменаџмент, мобинг, неусогласеност меѓу способностите и барањата на вработените и обемот на работа, перцепција на вработените дека не се ценети и почитувани од компанијата, недоволна транспарентност и отвореност во комуникацијата, недостаток/отсуство на поддршка во решавањето на проблемите со кои се соочуваат вработените, вклучувајќи ги пред се лошите меѓучовечки односи на различни нивоа на организациската структура.
Сепак, пандемијата на корона вирусот послужи како значаен катализатор за подигање на свеста за важноста на психолошката благосостојба на работното место. Стресот предизвикан од неизвесноста за задржување на работното место, како и отуѓеноста во социјалните контакти поради работа од дома, значително ја зголеми инциденцата на анксиозност и депресија кај вработените.
Потсетник за важноста на улогата на менталното здравје врз продуктивноста на работата може да се најде и во написот за преглед (De Oliveira et al., 2022) кој вклучи 38 релевантни студии кои опфаќаат 12 години (2008-2020). Во него беше наведено дека економското оптоварување на менталните нарушувања се проценува на 2,5 трилиони долари во 2010 година, односно ќе достигне 6 трилиони до 2030 година. Понатаму, овој напис известува јасни докази дека лошото ментално здравје, најчесто манифестирано преку депресија и анксиозност, е поврзано со намалена работна продуктивност и отсуство од работа.
Бидејќи човек практично поминува една третина од својот ден на работа, пет дена во неделата, јасно е зошто е важно да се земе предвид неговата ментална состојба во работната средина.Балканот, вработените и менталното здравје: кон поодговорен пристап кон психолошката благосостојба на работното место.
Регионалната студија „Искуство на вработените“ спроведена на примерок од 2.000 испитаници на територијата на Србија, Хрватска и Словенија ја истакна важноста од зајакнување на менталното здравје во работната средина. Имено, речиси сите генерации во сите земји одговорија на прашањето што би го подобрило менталното здравје во работната средина – помошта од психотерапевт. Во согласност со овој одговор, истражувачите контактирале и со компании кои обезбедувале психолошка поддршка на своите вработени во форма на психотерапија: влијанието било позитивно, како на вработените и нивната мотивација, така и на профитот на работодавачот.
Домашните експерти, исто така, ја нагласуваат важноста на генерацијата Z да влезе на пазарот на труд со поголема одговорност кон менталното здравје во организациската култура. Тие посочуваат дека припадниците на оваа генерација бараат работодавци кои ја препознаваат важноста на психолошката поддршка и имаат програми за унапредување на менталното здравје како дел од понудените поволности.Важноста на психолошкото зајакнување во работната средина е повеќеслојна, а неговите придобивки за работодавачот, доколку обезбедува континуирана психолошка поддршка на вработените, може да се рефлектираат преку намалениот обрт на персоналот, зголемената мотивација, лојалноста и веќе споменатата работна продуктивност на вработените, што на крајот придонесува за финансиската добивка на самата компанија.
Исто така, корисно е да се забележи дека се проценува дека околу 30% од големите и 20% од средните компании користат некаква форма на услуги за професионална психолошка поддршка, додека тоа е поретко кај малите претприемачи, што може да биде последица на повеќе развиена свест кај поголемите организации за потребата од обезбедување на такви услуги на своите вработени – имајќи предвид дека факторите на мултинационализам и мултикултурализам се поприсутни во таквите организациски структури.
