Пуканките се речиси незаменлив „додаток“ на секој добар филм, без разлика дали гледаме дома или во кино. Брзо се приготвуваат, одлично мирисаат и се неверојатно вкусни. Но како човештвото започна да прави пуканки и како тие завршија во кината?
Пченката што се јаде денес е добиена од висока трева, која домородните луѓе во денешно јужно Мексико почнале селективно да ја одгледуваат пред околу 9.000 години. Еден кочан од оваа првична пченка имал некаде помеѓу 5 и 12 кернели, секое со тврда. Некои сорти од оваа првобитна пченка имаа фантастична карактеристика: при достигнување одредена температура, нивните кернели експлодираа.
Зошто пченката експлодира во пуканка?
Зрната пченка експлодираат затоа што водата и скробот се цврсто затворени во кернелот. Кога се загрева, влагата внатре станува пареа. Како што се шири, го зголемува внатрешниот притисок и цврстиот скроб се трансформира во супстанција слична на гел. Притисокот конечно го надминува отпорот на лушпата и тој пука – пареата и скробот се шират за да формираат пена што брзо се лади и се суши во воздухот. Од оваа експлозија од мали размери, исто така, изникнуваат соединенијата што им даваат моќна арома на пуканките.
Древните домородните Американци одгледувале други сорти пченка со поголеми, повкусни јадра и потенки лушпи. Но, пченката со потврда лушпа што може да експлодира, исто така опстојуваше и се шири низ делови од Америка. До моментот кога пристигнаа европските колонизатори кон крајот на 1400-тите, домородните Американци подготвуваа и јадеа пченка на огромен број начини. Пуканките не беа главен дел од нивната исхрана. Но, се појави во европските записи на првите истражувачи, кои ја опишаа подготовката на „препечена“ или „исушена“ пченка и нејзината употреба во некои гозби и прослави на Ацтеките.
И покрај првичната одбивност, колонизаторите на крајот почнаа да одгледуваат – и пукаат – пченка. Наскоро, пуканки добија на популарност и експлодираа со репутација на евтина, забавна закуска. Во текот на деветнаесетиот век, тие стана главена закуска на настаните и се креираа стотици рецепти, мешајќи пуканки со слатки и солени состојки.
Но, пуканките сè уште не го достигнаа својот врв. На Светскиот саем во 1893 година, еден пронаоѓач ја покажа првата машина за пуканки: количка што произведува пуканки. Наскоро, ваквите колички станаа редовна појава низ американските улици.
Како пуканките завршија на кино?
Интересно е што кината беа едни од единствените американски места каде што во тоа време не можеше да најдеш пуканки. Многу кино-оператори ги гледаа нивните установи како дел од големата театарска традиција во спротивност со пуканки – она што тие го сметаа за неуредна улична храна.
Меѓутоа, со почетокот на Големата депресија во 1929 година, филмовите ѝ дадоа на јавноста добредојдено одвлекување на вниманието. Филмовите исто така од тивки и титлувани добија звук, правејќи ги достапни за пошироката публика, вклучувајќи ги и неписмените луѓе.
По цена од околу пет или десет центи по кеса, пуканките се покажаа како евтин луксуз за љубителите на филмот, па затоа кино-оператори се нафрлија на можноста за заработка. Денес, производството на средна кесичка пуканки може да чини околу 60 центи, но се продава за околу 6 долари – маржа од 1.000 отсто.
Продажбата на пуканки генерира речиси 40 отсто од вкупниот профит од кината, помагајќи да се надоместат високите цени што ги плаќаат кината на филмските студија.
Со креирањето на пуканките кои се пукаат во микробранова печка во 1980-тите, пуканки повторно експлодираа. Десетици видови пченка за пуканки сега се одгледуваат во САД. Различни видови добиваат карактеристични форми кога нивните кернели експлодираат, најчесто земајќи ги таканаречените форми „печурки“ и „пеперутки“. И тие се одгледувани за врвна експлозивност. Во текот на минатиот век, се зголеми и обемот кои пуканките го добиваат по пукањето. Сега, пуканката може да достигне и до 50 пати поголема форма од нивната оригинална големина.
Извор: TED-Ed
