Денес во светот се користат околу сто илјади хемикалии. Многу од нив се токсични, и сè повеќе научни докази покажуваат дека негативно влијаат на здравјето.
Професорот Ѓуро Мацутиќ, ендокринолог, за RTS објаснил како овие супстанции влијаат на ендокриниот систем, односно на работата на хормоните и стерилитетот.
Кои се хемикалиите кои влијаат на ендокриниот систем и каде се наоѓаат? Дали ги има во храната, водата, лековите?
Хемикалиите, односно хемиските агенси, се присутни во многу работи околу нас. Се наоѓаат и во лековите, односно фармацевтските производи, и тоа е таа приказна за која зборував, дека всушност имаме директни ефекти врз лошото здравје и една канцерогенеза кај одредени хормони кои се користеле долго време во Соединетите Американски Држави.
Има многу хемикалии и хемиски агенси во секојдневниот живот, со кои сме опкружени. Тема која денес се најчесто разгледува се две групи хемикалии: фталати и бисфеноли. Тоа се хемиски продукти, хемиски молекули, кои се наоѓаат во различни амбалажи, пакувања, средства за секојдневна употреба, играчки, детски флашички од тврд пластика.
Дали ги има во козметиката?
Да, ги има во козметиката и многу козметички средства содржат различни токсични супстанции, па дури и пакувањата во кои се тие носат.
Како одредени хемикалии може да влијаат на здравјето, особено на работата на хормоните?
Кога зборуваме за видови на овие средства, ние всушност зборуваме за хемикалии. Говориме за хемиски супстанции кои се најмногу застапени во пластиката, различни облоги кои ги обложуваат предметите во секојдневна употреба, или оние со кои сме опкружени.
Во тие агенси се наоѓаат супстанции кои можат да делуваат токсично на различни системи, кои веќе ги спомнав, а еден од нив е репродуктивниот систем. Други системи кои често се присутни се штитната жлезда, гојазноста, дијабетесот, панкреасот или масното ткиво.
Постојат ли научни студии кои докажуваат влијание на хемикалиите на зголемувањето на стерилитетот и кај мажите и кај жените?
Ако зборуваме за репродукцијата, која е можеби најдобар пример за тоа и која е најмногу истражувана, хемикалиите и тие специфични односи на хемикалиите или комбинацијата на повеќе хемикалии можат негативно да влијаат и на машкиот и на женскиот репродуктивен систем, така што спречуваат производството на зрелите и квалитетни јајни клетки кај жените, односно сперматозоидите кај мажите. Доаѓа и до различни аномалии во примарните органи кај мажите и жените. Во развојниот период не доаѓа до правилен развој на гонадите, и до потенцијален развој на канцер. Така што постои цел спектар на проблеми кои можат да настанат во подолг временски период.
Кои се тие хемикалии и каде се наоѓаат?
Тие средства во секојдневната употреба се присутни насекаде, така што изложеноста на човештвото глобално е исклучително голема. Тоа е препознаено во одредени делови на светот, особено на северната хемисфера, каде се работи најмногу на овој проблем, во Европа, Северна Америка, каде постојат истражувања и се имплементирани прописи кои се спроведуваат. Во Европската унија често се цитират како релевантен извор, а се спроведуваат студии за следење на ефектите на хемикалиите.
Што би бил Вашиот совет, како луѓето да се заштитат од штетниот влијан од хемикалиите, на што треба да обрнат внимание?
Декларациите постојат, треба да се следат, но треба да бидеме свесни дека секојдневната примена или секојдневно допирање, користење на пластични чаши или пластични флашички кои содржат бисфенол А сигурно ја зголемува изложеноста на организмот на повисоки концентрации на тие супстанции.
Треба да се префрли на нешто што не содржи тоа, да се провери дали има бисфенол А во нив, или да се премине на стаклена амбалажа. Пред десетина и повеќе години постоеше движење кое велеше дека флашичките кои се користат за храна на деца не треба да бидат пластични, од тврда пластика, бидејќи всушност ја зголемуваат изложеноста на децата како најосетливата генерација за понатамошни проблеми, а тука зборуваме за стерилитет.
Извор N1
