Во екот на Втората светска војна, кога нацистите ја преземале контролата над Копенхаген, се случила необична ситуација во Институтот за теориска физика, предводена од физичарот Нилс Бор. Двајцата нобеловци Макс фон Лауе и Џејмс Франк, плашејќи се од конфискување на златните медали од Нобеловата награда од страна на нацистите, ги испратиле своите медали на Бор на чување. На денот кога нацистите пристигнале во Копенхаген, унгарскиот хемичар Георги де Хевеси, кој работел во лабораторијата на Бор, смислил план да го спречи откривањето на медалите. Првично размислувајќи да ги закопаат медалите, тие брзо ја отфрлиле идејата, плашејќи се од темелните претреси што ќе ги спроведат нацистите. Наместо тоа, Де Хевеси предложил хемиско решение – буквално. Користејќи мешавина позната како „aqua regia“ (мешавина од хлороводородна и азотна киселина), тој се зафатил да ги раствори златните медали. Оваа мешавина е една од ретките супстанции способни да го растворат златото, особено нереактивен елемент. Додека нацистите марширале надвор, де Хевеси ги растворил драгоцените медали, намалувајќи ги на безбоен раствор кој на крајот стана светло портокалова. Течноста што го содржи раствореното злато потоа била ставена на висока полица во лабораторијата, каде што останала незабележана во текот на нацистичката окупација. По Втората светска војна, по враќањето во лабораторијата, де Хевеси ја нашол чашата на полицата. Златото беше извадено од растворот и вратено на Комитетот за Нобеловата награда, кој потоа ги предаде медалите на Лауе и Франк на церемонија во 1952 година.
Menu
