Со поглед насочен кон иднината на човечките мисии на Месечината и Марс, Гугл и НАСА заеднички работат на развој на вештачкоинтелигентен асистент кој ќе им помогне на астронаутите со медицинска поддршка додека се наоѓаат далеку од Земјата. Иницијативата претставува дел од поширок напор за овозможување на автономна здравствена нега во вселенски услови каде комуникацијата со Земјата е ограничена или доцни.
Што е „дигитален медицински асистент“?
Развиен како дел од проект за вештачка интелигенција, т.н. „дигитален медицински службеник“ ќе биде дизајниран да препознава симптоми, поставува дијагнози и предлага соодветни третмани – сè во реално време. Овој систем е замислен како поддршка за екипите на Земјата, но и како алатка на самото вселенско летало, особено во ситуации кога нема непосреден пристап до доктор или кога комуникацијата е одложена.
Првичните тестови покажуваат дека асистентот е способен да препознае различни симптоми базирани на внесени податоци од страна на екипажот, при што нуди точни медицински заклучоци. Гугл соопшти дека следниот чекор е проширување на обуката на моделот преку соработка со медицински експерти, со цел да се зголеми неговата прецизност и доверливост.
Зошто ова е клучно за идни мисии надвор од Земјината орбита?
Иако астронаутите на Меѓународната вселенска станица (ISS) имаат пристап до основна медицинска опрема и можат брзо да се вратат на Земјата при итни случаи, ситуацијата ќе биде поинаква при идните мисии на Месечината или Марс.
На пример, патувањето назад од Месечината би можело да трае над две недели, а од Марс – дури шест месеци. Дополнително, комуникацијата со Земјата би можела да доцни и до 40 минути, што го прави невозможно добивањето брза медицинска консултација во критични моменти.
Во таков контекст, системот развиен од Гугл и НАСА ќе игра клучна улога – не само за да обезбеди дијагноза и препораки, туку и за да поддржи медицински одлуки во средини каде нема присутен лекар.
Што учат астронаутите денес за здравствена нега во вселената?
Моментално, астронаутите добиваат основна медицинска обука, вклучувајќи кардиопулмонална реанимација (CPR), справување со итни случаи и користење на медицински комплети. Научени се и за специфични здравствени ризици поврзани со престојот во микрогравитација – како декомпресија, изложеност на јаглерод диоксид и психолошки предизвици при изолација. Медицинските тимови на Земјата – вклучувајќи лекари, психолози и хирурзи за летање – постојано ги следат астронаутите, но со поголемата оддалеченост, ваквата поддршка ќе биде многу послабо достапна.
Подготовки за идни мисии: Артемис и Марс
Овој дигитален здравствен проект доаѓа во клучен момент, бидејќи NASA активно се подготвува за мисиите Artemis II и Artemis III, кои имаат за цел да вратат човечки екипаж на Месечината за првпат по програмата Аполо. Овие мисии се само вовед во амбициозните планови на САД за испраќање луѓе на Марс во текот на 2030-тите.
Со оглед на ограничениот простор, ресурси и контакт со Земјата, автономните медицински системи ќе бидат есенцијални за опстанок и ефикасност на екипажот.
Нивниот заеднички проект на Гугл и Наса покажува како вештачката интелигенција може да биде не само поддршка за мисиите, туку и основа за нов модел на медицинска грижа – автономна, брза и адаптибилна.
