Гај Јулије Цезар: Диктаторот кој ја промени историјата

Гај Јулиј Цезар (лат. Gaius Iulius Caesar), роден на 12 јули 100 година п.н.е. (според некои извори 102 п.н.е.) во Рим, а убиен на 15 март 44 п.н.е. (познато како Идус мартии), бил римски војсководец, политичар и еден од највлијателните луѓе во историјата на западната цивилизација. Неговиот живот го обележале воени и политички триумфи кои довеле до падот на Републиката и почетокот на Римското Царство.

Рани години

Цезар бил роден во угледното патрициско семејство на Јулијците (gens Iulia), кое тврдело дека потекнува од митскиот јунак Енеј и божицата Венера. Иако семејството имало благородно потекло, не било особено богато. Неговиот вујко, Гај Мариј, бил истакнат војсководец и лидер на популарите – фракција која се борела против аристократската елита во Рим.

Кога Луциј Корнелиј Сула станал диктатор во 82 п.н.е., Цезар бил принуден да избега од Рим бидејќи одбил да се разведе од својата сопруга Корнелија, ќерка на еден од противниците на Сула. За време на своето прогонство служел во војската во Мала Азија, каде што стекнал воено искуство и добил corona civica – една од највисоките воени почести во Рим.


Политички подем

По смртта на Сула во 78 п.н.е., Цезар се вратил во Рим и ја започнал својата политичка кариера. Бил избран за квестор во 69 п.н.е., едил во 65 п.н.е. и претор во 62 п.н.е. Неговите амбиции и дарежливост кон народот, преку организација на спектакуларни игри и јавни проекти, му донеле популарност, но и големи долгови.

Во 60 п.н.е. склучил политички сојуз познат како Прв триумвират со двајца од најмоќните луѓе во Рим – Помпеј Велики и Марко Лициниј Крас. Овој сојуз му помогнал да биде избран за конзул во 59 п.н.е., по што ги спровел своите клучни реформи, вклучувајќи распределба на земја за сиромашните и ветераните.

Галските војни (58 – 50 п.н.е.)

По конзулатот, Цезар станал гувернер на провинцијата Галија (денешна Франција и Белгија). Во текот на осум години, водел воени походи познати како Галски војни, во кои ја освоил цела Галија и ја проширил римската власт до реката Рајна. Најзначајната победа ја постигнал во 52 п.н.е. при опсадата на Алезија, каде што го поразил галскиот водач Верцингеторикс.

Неговите воени успеси му донеле огромна слава, богатство и лојална војска, но и страв кај римскиот Сенат.

Граѓанска војна и диктатура

По завршувањето на Галските војни, Сенатот, под водство на Помпеј (кој во меѓувреме се свртел против него), му наредил на Цезар да ја распушти својата војска и да се врати во Рим како обичен граѓанин. Наместо тоа, во 49 п.н.е. тој ја преминал реката Рубикон со своите легии, изговарајќи ги познатите зборови: Alea iacta est (“Коцката е фрлена”), што означило почеток на граѓанската војна.

Цезар брзо напредувал кон Рим, принудувајќи го Помпеј да побегне во Грција. Во 48 п.н.е. го поразил во битката кај Фарсала, по што Помпеј побегнал во Египет, каде што бил убиен.

Во Египет, Цезар ја запознал кралицата Клеопатра VII, со која започнал љубовна врска и ја поддржал во борбата за престолот. По неколку години воени походи низ источниот Медитеран, се вратил во Рим во 46 п.н.е., каде што бил прогласен за диктатор на десет години.

Реформи и атентат

Како диктатор, Цезар спровел значајни реформи: го вовел Јулијанскиот календар (темел на денешниот календар), го зголемил бројот на сенатори, им дал римско граѓанство на жителите на провинциите и започнал големи градежни проекти.

Во 44 п.н.е., бил прогласен за доживотен диктатор (dictator perpetuo), што кај неговите противници разбудило страв дека сака да стане крал – концепт неприфатлив за римската републиканска традиција.

На Идус мартии (15 март) 44 п.н.е., бил убиен во Сенатот од група заговорници, предводени од Марко Јуниј Брут и Гај Касиј Лонгин. Неговите последни зборови, според Шекспир, биле “Et tu, Brute?” (“И ти, Бруте?”), но историските извори не го потврдуваат тоа.

Наследство

Цезаровата смрт го означила крајот на Римската Република. Неговиот посвоен син Октавијан (подоцна познат како Август) го осветил и на крај станал првиот римски цар.

Името на Цезар станало синоним за врховна власт – титулите цар и кајзер потекнуваат од неговото име. Неговите воени и политички достигнувања оставиле траен белег врз историјата, а неговите реформи влијаеле на идниот развој на Римското Царство.

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни