Нова меѓународна студија покажува дека децата изложени на одредени хемикалии од пластика, како што се фталати и бисфеноли, пред петгодишна возраст имаат значително зголемен ризик од развој на астма, свирење во градите и други респираторни проблеми, што укажува на важноста од намалување на изложеноста на овие супстанции.
Истражувањето опфати над 5.000 деца од Австралија, САД и Канада, а фокусот беше ставен на влијанието на фталатите и бисфенолите – хемикалии што се наоѓаат во секојдневните производи како што се пластичната амбалажа, козметиката, играчките и производите за лична нега.
Клучните наоди од студијата покажаа дека:
-Изложеноста за време на бременоста, особено во текот на првиот и вториот триместар, е поврзана со поголем ризик од развој на астма кај децата.
-Метаболитот MCPP се издвои како значаен индикатор: тој е поврзан со поголем ризик од ринитис (воспаление на носната слузница) и голема кашлица кај бебиња и мали деца.
-Комбинираната изложеност на повеќе хемикалии дополнително го зголемува ризикот од свирење во градите – во некои случаи и до 14 проценти.
-Супстанцата DEHP, иако поврзана со респираторни проблеми, изненадувачки покажа послаба поврзаност со егзема – што истражувачите го објаснуваат со сложени биолошки механизми и потенцијална обратна причинско-последична врска.
Не се пронајдени силни врски за бисфенолите (хемикалии што се користат во производството на пластика и смоли) како што е BPA, но се претпоставува дека ниските концентрации ја отежнуваат прецизната анализа.
Овие хемикалии можат да влијаат на хормоните
Фталатите и бисфенолите се познати ендокрини нарушувачи, т.е. хемикалии што можат да влијаат на хормоните и да го нарушат развојот на нервниот, имунолошкиот и респираторниот систем. Периодот на бременост и првите години од животот се особено чувствителни фази на развој – и тогаш изложеноста на овие хемикалии може да има долгорочни последици.
Фактот дека овие супстанции се присутни речиси насекаде: во шишиња, торби, мебел, хигиенски производи и пакување храна е исто така загрижувачки. Затоа родителите, како и здравствените работници и носителите на одлуки, треба да обрнат внимание на овие „невидливи загадувачи“.
Заклучок
Оваа обемна студија го потврдува она за што експертите сè повеќе предупредуваат – дека дури и низок, но континуиран контакт со хемикалии од пластика може да го зголеми ризикот од хронични респираторни проблеми кај децата.
Авторите нагласуваат дека набљудуваните ефекти се умерени на индивидуално ниво, но дека на ниво на популацијата можат да имаат сериозни здравствени последици. Затоа, важно е да се намали дневната изложеност на пластика, особено за време на бременоста и раното детство.
