Рани години и образование
Роден во првата половина на 20 век, Шојлевски студирал пејзажна архитектура и уредување на простори, стекнувајќи своето формално образование во Југославија и странство. Овој образовен пат му овозможил да стекне длабоки знаења во областа на планирањето и уредувањето на јавни простори, што го постави како еден од водечките стручњаци во оваа област во Македонија. По завршувањето на своите студии, тој се врати во земјата, каде започна својата кариера, првично како архитект, а подоцна и како визионер за уредување на урбаниот простор.
Главен проектант на Градски парк
Една од неговите први значајни улоги беше како главен проектант на Градскиот парк во Скопје во 60-тите години. Тогаш, Скопје беше во период на интензивен развој и реконструкција, особено по земјотресот во 1963 година. Шојлевски го виде овој трагичен момент како можност да создаде нешто значајно. Градскиот парк беше еден од најголемите негови проекти и претставува круната на неговото животно дело. Паркот стана симбол на зелена оаза во урбаниот пејзаж на Скопје, со внимателно планирани патеки, езерца и зелени површини кои служат како место за одмор и рекреација за граѓаните.
„Горица“ во Охрид – трансформација на еден пејзаж
Во текот на својата кариера, Шојлевски не се фокусираше само на урбани средини. Еден од неговите најзначајни проекти надвор од Скопје беше паркот „Горица“ во Охрид. Овој проект беше посебен бидејќи беше реализиран на голо и еродирано брдо кое бараше пошумување и ревитализација на земјиштето. Шојлевски успеа да го претвори овој природен простор во уреден парк кој и денеска е еден од омилените зелени простори на охриѓани и туристите.
Министер за животна средина и научна дејност
Покрај своите проекти за уредување на простори, Драган Шојлевски го остави својот печат и во јавната политика. Како прв министер за животна средина во Македонија, тој активно работеше на развивање на свеста за зачувување на природата и одржливото планирање. Оваа улога му овозможи да ги пренесе своите идеи и визија на национално ниво, влијаејќи врз политики кои имаа за цел да го подобрат квалитетот на животната средина.
Во исто време, Шојлевски беше и плоден научен работник. Неговиот академски опус вклучуваше повеќе од 60 научни трудови во кои се занимаваше со теми од пејзажната архитектура, одржливото планирање, пошумувањето и екологијата. Неговите трудови беа објавувани на меѓународно ниво, а често беше повикуван како експерт на разни конференции и симпозиуми.
Од нив позначајни се:
- Пејзажна архитектура:
– Градски паркови:
1955 – Градскиот парк во Виница;
1967 – Градскиот парк во Скопје;
1978 – Градскиот парк во Радовиш.- Репрезентативни паркови:
1957 – Клубот на народните пратеници во Скопје;
1958-60 – Одморалиштето „Горица“ во Охрид;
1968 – Резиденцијата на митрополитот македонски.- Спомен-паркови:
1965 – Паркот на Револуцијата во Прилеп;
1967 – Паркот околу споменикот во центарот на Кавадарци;
1977 – Спомен-паркот околу Костурницата во Велес.Во областа на пејзажната архитектура се застапени уште и рекреативните објекти, градските насади и скверови, болничките паркови и одморалишта, хотелските комплекси, образовните и културните институции, индустриските објекти, како и ентериерите (цветните аранжмани).
- Урбанистичко планирање:
1963-65 – Урбанистичкиот план за Ново Скопје (еден од авторите);
1968-74 – Ревизија на урбанистичките планови за Свети Николе, Тетово, Гостивар, Дебар, Крушево, Гевгелија и др. (како советник).
- Просторно планирање:1964 – Просторно-пејзажната студија за уредување на националниот парк „Пелистер“ (коавтор);
1974 – Просторни планови за општините Крушево и Гевгелија (со тим).
За својата плодотворна дејност добил повеќе општествени признанија и награди од кои позначајни се:
1978 – Орден на трудот со златен венец;
1980 – Бигорски следбеници, повелба за животно дело;
1985 – Златна плакета и повелба од Хортикултурното здружение на Македонија (за животно дело);
1986 – 11-ти Октомври, за животно дело за придонес во културата на Македонија.
Влијание и проекти надвор од Македонија
Иако најпознат по своите проекти во Македонија, Шојлевски имаше значително влијание и во останатите делови на поранешна Југославија. Работеше на неколку значајни проекти во градови како Загреб и Бања Лука, каде што неговите идеи за интеграција на природата во урбаниот простор беа имплементирани со голем успех. Неговиот меѓународен ангажман продолжи и преку неговата работа со Обединетите нации како експерт за животна средина.
Наследство и влијание врз идните генерации
Шојлевски беше познат по својот иновативен пристап и неуморна посветеност. Неговата визија за зелени градови во кои природата и урбанизацијата коегзистираат остана влијателна и по неговата смрт. Денес, многу од неговите проекти сè уште се функционални и претставуваат важен дел од македонското урбано и природно наследство.
Иако урбанизацијата на Скопје и другите градови значеше дека не сите негови идеи беа целосно реализирани, тој зад себе остави цврсти основи за идните генерации на пејзажни архитекти. Неговото дело и денес се користи како пример за одржливо планирање и интеграција на природните ресурси во развојот на градовите.
Драган Шојлевски ќе остане запаметен како човек кој со својата визија и посветеност го обликуваше не само изгледот на Скопје и Охрид, туку и начинот на кој размислуваме за јавните простори и нивното значење за квалитетот на живот.
Во денешно време, кога загадувањето на воздухот и урбаната густина се главни проблеми за многу градови, особено во Македонија, отсутноста на визионери како Драган Шојлевски е сè поочигледна. Соочени со сериозни предизвици како масовно сечење на дрвја, уништување на зелени површини и неконтролиран урбанистички развој, нашите градови имаат итна потреба од нови решенија кои ќе го вратат балансот меѓу природата и урбанизацијата.
Шојлевски беше човек со визија, кој знаеше дека зеленилото е суштинско за здравјето на градовите. Неговите проекти, како Градскиот парк во Скопје и „Горица“ во Охрид, не само што беа естетски вредни, туку имаа и функционална улога – тие претставуваа „бели дробови“ овозможувајќи прочистување на воздухот, намалување на температурите и подобрување на општото здравје на населението.
Денес, кога загадувањето е на алармантно ниво, ваква визија и свест за значењето на зелените површини недостига. Не се појавува нова фигура со истиот ентузијазам и разбирање за тоа како да се озелени просторот на начин што ќе го ревитализира животот во градовите. Потребни се лидери кои ќе продолжат таму каде што Шојлевски застана, создавајќи нови паркови и зелени коридори, работјќи на пошумување на голите простори и интегрирање на природата во секој аспект од урбаното планирање.
Визијата на Шојлевски за градови полни со зелени површини беше длабоко поврзана со неговото разбирање за долгогодишните придобивки од природата. Денес, во време на глобална еколошка криза, неговата работа е потсетник дека секоја урбана средина има потреба од своите „бели дробови“, а нашите градови – нови визионери кои ќе се зафатат со оваа витална мисија.
