Според новите сознанија, вештачките засладувачи кои се користат во овие пијалоци можат да поттикнат мозочна активност поврзана со глад, што отвора прашања за нивната ефективност во контролата на телесната тежина.
Милиони луѓе секојдневно консумираат диетални газирани пијалоци во обид да го намалат внесот на шеќер, да ја контролираат телесната тежина или да направат поздрав избор. Но, новите истражувања укажуваат дека овие пијалоци не само што ја задоволуваат желбата за слатко, туку и можат суптилно да го променат начинот на кој мозокот го регулира чувството на глад.
Вештачките засладувачи одамна се предмет на дебата поради нивната можна поврзаност со здравствени ризици како рак и нарушувања на цревната флора. Сепак, некои истражувања покажуваат дека засладувачи како сукралозата може да ги активираат деловите на мозокот одговорни за сигнализирање на глад, што може да ја зголеми желбата за храна. Иако не е целосно јасно дали тоа директно води до зголемување на телесната тежина, сè повеќе податоци ја доведуваат во прашање идејата дека диеталните пијалоци се корисни за слабеење.
Како сукралозата се разликува од шеќерот?
Кога консумирате храна или пијалак со калории – како класичен засладен газиран пијалок – телото активира низа биолошки реакции за регулација на енергијата. Гликозата се апсорбира во крвта, цревата ослободуваат хормони како GLP-1 и лептин, а панкреасот лачи инсулин. Овие сигнали го информираат хипоталамусот – центарот за регулација на глад во мозокот – дека енергија е внесена, што создава чувство на ситост.
Но, оваа регулаторна јамка се нарушува кога на сцената стапуваат вештачките засладувачи. Функционалните МРИ скенирања покажуваат дека сукралозата ја зголемува активноста во хипоталамусот, наместо да ја намали – што обично би се очекувало при внес на калории. „Веруваме дека оваа активност може да биде биомаркер на нарушена сигнализација за ситост“, вели д-р Кетлин Пејџ, ендокринолог и директорка на Институтот за дијабетес и дебелина при Медицинскиот факултет „Кек“ на Универзитетот во Јужна Калифорнија.
Нејзиниот истражувачки тим спровел студија со 75 млади возрасни кои добиле пијалоци засладени со сукралоза, сахароза (обичен шеќер) или вода. Резултатите покажале дека сукралозата ја зголемува мозочната активност и чувството на глад, за разлика од сахарозата која ги намалува. Исто така, вештачките засладувачи не довеле до зголемени нивоа на инсулин и GLP-1 – хормони кои поттикнуваат ситост.
Недостаток на калории, но не и на желба
Потенцијално објаснување е разликата меѓу вкусот и хранливата вредност. Сукралозата е стотици пати послатка од шеќерот, но не содржи калории. „Кога мозокот добива сигнал за сладост, очекува и внес на хранливи материи“, објаснува Пејџ. Кога тие не пристигнуваат, мозокот може да ја зголеми желбата за храна, во обид да ги добие очекуваните нутриенти – нешто што е забележано и кај експерименти врз глувци.
Влијание врз метаболизмот и телесната тежина
Вештачките засладувачи влијаат не само врз мозокот, туку и врз метаболизмот. Студија од 2020 година покажа дека консумирањето сукралоза заедно со јаглехидрати го нарушува метаболизмот на гликоза, правејќи ги испитаниците помалку чувствителни на инсулин. „Со додавање на вештачки засладувач, ја менувате метаболичката судбина на гликозата“, изјавува Дана Смол, невронаучник и психолог од Универзитетот Мекгил во Монтреал.
Иако не постои консензус за тоа дали овие нарушувања доведуваат до зголемување на телесната тежина, неколку големи студии покажале поврзаност меѓу честата консумација на диетални пијалоци и повисок ризик од дебелина, дијабетес тип 2 и акумулација на телесни масти.
Алтернативи без шеќер и засладувачи
Некои експерти препорачуваат природно газирани води со вкус како подобра алтернатива – пијалоци кои не содржат ниту шеќер, ниту засладувачи, но сепак ја задоволуваат потребата за освежување, без да го нарушат метаболичкиот баланс.
Извор: National Geographic
