ООН Самитот за климата требаше да заврши во петок, но помина во дополнителни часови додека преговарачите од речиси 200 земји – кои мора да го усвојат договорот со консензус – се обидоа да постигнат договор за планот за финансирање за следната деценија.
Не беше јасно дали ревидираната понуда ќе биде доволна за да доведе до договор, но преговарачите од земјите во развој и островските земји во саботата изразија фрустрација поради процесот за кој рекоа дека не е инклузивен и привремено ги напуштија разговорите.
Предлогот вреден 250 милијарди долари, подготвен од Азербејџанското претседателство на COP29 во петокот, беше отфрлен како страшно недоволен од земјите во развој, кои се опоравуваат од зголемените трошоци од бури, поплави и суши поттикнати од климатските промени.
COP29 ги откри поделбите меѓу богатите влади ограничени од тесните домашни буџети и земјите во развој, додека минатите неуспеси да ги исполнат обврските за финансирање на климата, исто така, ги натераа земјите во развој да немаат доверба во новите ветувања.
Новиот договор треба да ја замени претходната заложба на развиените земји да обезбедат 100 милиајрди долари годишно за финансирање за борбата против климатските промени за посиромашните нации до 2020 година. Таа цел беше исполнета две години доцна, во 2022 година, а истекува во 2025 година.
Пет извори со знаење од преговорите зад затворени врати, за Ројтерс рекоа дека ЕУ се согласила дека може да прифати поголема бројка од 300 милијарди долари годишно. Два од изворите рекоа дека се согласувале и САД, Австралија и Британија.
Портпаролот на Европската комисија и портпаролот на австралиската влада одбија да ги коментираат преговорите. Делегацијата од САД на COP29 и Министерството за енергетика на ОК не одговорија веднаш на барањата за коментар на Ројтерс.
Сè уште нема формално ажурирање на нацрт-договорот од претседателството на COP29, расположението беше напнато меѓу преговарачките групи.
„Нема јасност на патот напред. Нема јасност за политичката волја што ни треба да излеземе од ова“, рече главниот преговарач на Панама, Хуан Карлос Монтереј Гомез.
Претставниците од најнеразвиените земји и блоковите на малите островски нации излегоа од преговарачката соба во фрустрација, но рекоа дека остануваат посветени на изнаоѓање договор.
„Привремено излеговме, но остануваме заинтересирани за разговорите додека не постигнеме фер договор“, рече претседавачот на блокот на LDC, Еванс Њева во објава на X.
Алијансата на малите островски држави издаде соопштение во кое потврди дека и таа привремено се откажала од преговорите. „Ние не сакаме ништо повеќе освен да продолжиме да се ангажираме, но процесот мора да биде инклузивен“, се вели во извештајот.
Претставникот за климата на САД Џон Подеста рече дека очекува разговорите да напредуваат кон договор.
Марина Силва, бразилската министерка за животна средина и климатски промени, во петокот изјави дека нацијата со дождовни шуми во Амазон – која треба да биде домаќин на самитот следната година – се залага за 390 милијарди долари годишно од развиените земји до 2035 година.
„Не можеме да го оставиме Баку без одлука која одговара на предизвикот со кој се соочуваме“, рече таа преку преведувач.
Преговарачите работеа во текот на двонеделниот самит на решавање на други критични прашања за финансиската цел, вклучително и од кого се бара да придонесе и колкав дел од финансирањето е на грант, а колкав дел ќе бидат заеми.
Списокот на земји од кои се бара да придонесат – околу дваесетина индустријализирани земји, вклучувајќи ги САД, европските нации и Канада – датира од списокот одлучен за време на ООН. климатски разговори во 1992 година.
Европските влади побараа од другите да им се придружат во плаќањето, вклучително и Кина, втората по големина економија во светот и земјите од Персискиот залив богати со нафта.
Победата на Доналд Трамп на претседателските избори во САД овој месец фрли облак над разговорите во Баку. Трамп, кој ја презема функцијата во јануари, вети дека повторно ќе ги отстрани САД од меѓународните договори за соработка за климата, така што преговарачите од другите богати нации се плашат дека неговата администрација нема да ја плаќа потребната сума.
Во нацрт-договорот објавен во петокот беше вклучена поширока цел за собирање 1,3 билиони американски долари за финансирање за климата до 2035 година – што ќе вклучи финансирање од сите јавни и приватни извори и за кое економистите велат дека одговара на потребната сума.
Посиромашните земји предупредија дека слабиот финансиски договор на COP29 ќе ја намали нивната способност да постават поамбициозни цели за намалување на емисиите на стакленички гасови што предизвикуваат климатски промени.
