Бившиот германски министер за надворешни работи, Јошка Фишер, вели дека Европа мора да стекне „стратешка самостојност“ – преку сопствена одбрана, технолошка независност од САД и Кина, и формирање јадро од земји-членки кои ќе ја поддржат европската одбрана и проширувањето.
И Жозеп Борел, поранешен шеф на европската дипломатија и претседател на Европскиот парламент, истакнува дека ЕУ мора да се движи кон федерална унија, со заедничка одбранбена и буџетска структура. Во спротивно, вели тој, Европа ќе исчезне во хаосот на популизам, протекционизам и војни.
САД јасно сигнализираат дистанца – потпретседателот Џеј Ди Венс порача дека „Европа е наш сојузник, но не и вечен вазал“. Во Европа расте свеста дека Америка повеќе не сака да биде нејзин заштитник – ниту воено, ниту економски.
Борел додава дека светот го гледа стариот континент како демографски ослабен, со заостанување во технолошката трка и политичка нестабилност. Но и дека Европа сè уште има потенцијал – како најдобар спој на политичка слобода, економски напредок и социјална кохезија.
Фишер нагласува дека Европа мора да изгради технолошка независност и сопствена индустрија, особено во клучни области како што се вештачката интелигенција и ретките минерали. Повеќе од 200 европски компании, меѓу кои и „Ербас“, предупредија дека Европа ќе стане „технолошка колонија“ ако не вложи во сопствена технологија.
Тој изненадувачки повикува Европа да се инспирира од наследството на Шарл де Гол, и да стане „деголистичка, самостојна сила“ – бидејќи „трет пат нема“. Европа мора да стои единствено зад слободата, човековите права, солидарноста и владеењето на правото, вели Фишер.
Проширувањето на ЕУ е, според него, исто толку важно – не само како геополитичка цел, туку и како начин да се врати довербата на земјите-кандидати во европската перспектива.
Борел пак, вели дека Европа денес е обземена од три главни стравови:
- Страв од нова војна,
- Страв од губење на индустриската и технолошката конкурентност,
- И страв од подемот на крајната десница.
Крајната десница, според него, дополнително поттикнува страв од загуба на европскиот идентитет – пред сè поради миграциите и демографските промени.
Европа е на раскрсница. Или ќе се обедини и ќе стане вистинска светска сила – или ќе исчезне од глобалната сцена.
