Иако стана богат и славен благодарение на динамитот, неговиот најпознат изум, токму тој го натера подоцна да ја преиспита својата совест и да ја создаде Нобеловата награда, како симбол на мир, наука и човечност.
Од семејство на пронаоѓачи до револуционерно откритие
Алфред бил најмладиот од осум деца во семејството Нобел. Неговиот татко, Имануел Нобел, бил инженер и пронаоѓач кој со години се борел со финансиски тешкотии. Кога семејството се преселило во Санкт Петербург, Алфред го започнал своето образование, но наскоро ја напуштил школата за да се посвети на хемијата и инженерството.
Со само дваесет години, открил начин да ја стабилизира нитроглицеринот, опасна супстанца што дотогаш била практично неупотреблива. Во 1867 година, го патентирал динамитот, материјал што ја револуционизирал градежната и рударската индустрија – овозможувајќи изградба на тунели, железници и инфраструктура што ќе го обликува современиот свет. Но, неговото откритие истовремено ја промени и природата на војувањето, што ќе му донесе и слава, но и морална дилема.
„Трговецот на смртта“ кој создаде награда за мир
Откако во весниците погрешно беше објавена вест за неговата смрт, во која беше наречен „трговец на смртта“, Нобел длабоко се потресе од јавната перцепција за него. Тоа го натера да размисли како ќе биде запомнет.
Во тестаментот од 1895 година, само една година пред неговата смрт, тој одлучи дел од своето богатство да го вложи во фонд за награди што ќе се доделуваат на оние кои „најмногу му користеле на човештвото“.
Така се родија Нобеловите награди – за физика, хемија, медицина, литература и мир (подоцна се додаде и наградата за економија). Првпат беа доделени во 1901 година, претворајќи се во симбол на човечка генијалност и морална одговорност.
Наследство што трае повеќе од еден век
Алфред Нобел почина на 10 декември 1896 година во Италија, оставајќи зад себе сложено, но величествено наследство. Динамитот овозможи брз индустриски развој, но и страдања во војни. Затоа Нобеловите награди станаа негов начин да го врати балансот помеѓу науката и човечноста.
Денес, повеќе од 120 години подоцна, Нобеловата награда е едно од најпрестижните признанија во светот. Името на Алфред Нобел останува синоним за визија, иновација и стремеж кон мир – доказ дека дури и човекот кој измислил средство за уништување може да стане симбол на надеж и напредок.
Извор: N1info.rs
