Во едно од овие училишта – медресата Нажи-е-Башра на периферијата на Кабул – бројот на девојки расте со секој месец, едноставно затоа што немаат друга опција. Но, ваквото „образование“ не ги подготвува ниту за пазарот на трудот, ниту за животот надвор од верската догма. „Не нè учат на она што навистина ни е потребно“, вели 23-годишната Нергис, која, откако ѝ беше забрането редовното студирање, организира тајни часови за девојчиња во својот дом.
Талибанците целосно ги затворија сите нерелигиски училишта и универзитети за жените, под образложение дека девојките не ги почитувале правилата за облекување и дека наставните програми како земјоделство или инженерство се „против исламот и честа на Авганистан“. Вршителот на должноста министер за високо образование, Нида Мохамед Надим, изјави дека овие мерки се нужни за да се зачува „моралната исправност“ на жените.
Во јули годинава, Меѓународниот кривичен суд побара апсење на двајца талибански лидери поради систематски прогон на жени, но режимот го отфрли тоа како „непријателски чин кон исламот“. Во јавните медреси, кои се финансирани од владата, наставата речиси исклучиво опфаќа верски содржини, додека ретките приватни медреси, како Нажи-е-Башра, нудат и учење странски јазици и елементарни науки. Но таквите примери се исклучок, а не правило.
Нергис, која пред доаѓањето на Талибанците студирала економија, сега тајно предава на околу 45 девојчиња. Тие делат учебници, тетратки и надеж дека еден ден ќе можат да се образуваат како и нивните маже, или како што тоа беше можно до 2021 година. „Еден месец ништо не јадеа. Моите помлади сестри беа очајни,“ раскажува таа за економската криза која ѝ го отежнува животот.
Нејзиниот татко и роднините ја молеле да престане поради ризикот – Талибанците ѝ упаднале дома, ја привеле и ѝ се заканиле. Но, таа не се откажала. Преселила сè на нова локација и продолжила да држи часови. Во меѓувреме, ја изгубила и онлајн-стипендијата финансирана од USAID, која ѝ овозможувала барем виртуелно образование. „За што се бориме? За кој живот, за каква иднина?“ прашува таа, резонирајќи со стравот и безнадежноста што го чувствуваат многу млади жени во Авганистан.
И додека светот гледа, многу авганистански девојки остануваат затворени во домашните ѕидови, со единствена шанса за образование преку шепот и страв. Сонуваат за училишни клупи, учебници и професорки. Сонуваат за едноставното право на знаење – нешто што за нив веќе не е даденост, туку чин на храброст.
