Пирамидата во Тирана: Од симбол на диктатура до центар на културата

Пирамидата во Тирана, некогашен споменик на поранешниот албански диктатор Енвер Хоџа, денес е трансформирана во современ културен и образовен центар, симболизирајќи ја промената на Албанија кон западните вредности и модернизација.

Оригинално изградена во 1988 година, пирамидата беше дизајнирана од ќерката на Хоџа, Пранвера Хоџа, и служеше како музеј посветен на неговото наследство. Со текот на времето, зградата претрпе различни трансформации, вклучувајќи функции како радио станица, ноќен клуб и дури и база на НАТО за време на конфликтот во Косово.

Во 2018 година, со поддршка од Албанско-Американската Фондација за Развој, холандското архитектонско студио MVRDV беше ангажирано за редизајн на пирамидата. Наместо да ја срушат или целосно да ја обноват, архитектите одлучија да ја адаптираат зградата за јавна употреба, додавајќи 16 надворешни скали и 32 шарени, кубични структури кои служат како студија, училници и кафулиња. Овие додатоци се инспирирани од времето кога локалните жители неформално ја користеа пирамидата, симболизирајќи ја повторната присвојување на просторот од страна на заедницата.

Трансформацијата на пирамидата е дел од пошироката урбана ревитализација на Тирана, предводена од премиерот Еди Рама. Проектот “Тирана 2030”, дизајниран од италијанскиот архитект Стефано Боери, има за цел да ја модернизира инфраструктурата на градот, додавајќи зелени површини и современи згради. Меѓу новите архитектонски проекти се и “Скендербег” зградата, дизајнирана во форма на глава на националниот херој Ѓерѓ Кастриоти, и “Downtown One”, зграда со фасада која претставува геометриска мапа на Албанија.

Сепак, оваа брза модернизација предизвикува загриженост кај некои експерти и локални жители. Архитектката Дорина Плумби изразува загриженост за недостатокот на јавна дебата и вклученост во процесот на редизајн на пирамидата, сметајќи дека ваквите проекти често се насочени кон надворешни посетители, наместо кон локалната заедница. Исто така, постои загриженост за потенцијалното перење пари во градежниот сектор, со извештаи кои укажуваат на значителни инвестиции со сомнително потекло во недвижностите.

И покрај овие предизвици, трансформацијата на пирамидата во Тирана останува значаен пример за тоа како архитектурата може да се користи за репрограмирање на историски простори, претворајќи ги од симболи на авторитаризмот во центри на култура и образование.

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни