Најголемиот проект за снимање на човечкото тело досега ја достигна својата голема цел: скенирани се мозоците, срцата и другите органи на точно 100.000 луѓе, во рамки на амбициозна 11-годишна студија што се спроведува во Велика Британија.
Проектот е дел од UK Biobank, глобално водечка биобанка која располага со една од најголемите колекции на биолошки примероци и здравствени податоци на планетата. Главната научничка, проф. Наоми Ален, вели:
„Истражувачите веќе ги користат податоците за снимање заедно со други биомедицински информации за рано откривање на болести и насочување на третманот уште во најраните фази.“
Податоците се анонимизирани и по ниска цена достапни за истражувачки тимови ширум светот — со цел да се пронајдат нови начини за спречување и третман на вообичаени состојби како срцеви заболувања, дијабетес и рак.
Стив – 100.000-тиот волонтер
Честа да биде 100.000-тиот скениран волонтер ја имаше Стив, пензиониран продавач кој денес помага во добротворна организација основана од неговата ќерка. Тој влезе во целосен МРИ скенер во индустриски парк близу Рединг, додека камерите на Би-Би-Си го следеа процесот на создавање детални слики од неговиот мозок, коски, крвни садови и зглобови.
„Мајка ми има дијагностицирана деменција во рана фаза. Не е добро,“ вели Стив.
„Со тоа на ум, сакам да придонесам во истражувањето — можеби моите податоци ќе ѝ помогнат на идната генерација.“
Како функционира проектот?
Проектот за медицинско снимање функционира 13 часа дневно, седум дена во неделата на четири локации во Англија. Секој волонтер поминува низ петчасовна сесија со пет различни типови на скенирања: МРИ, рендген, ултразвук и други методи.
Податоците што се собираат не се достапни на волонтерите, освен ако не се забележи потенцијално сериозен здравствен проблем кој случајно се открива од страна на радиолозите. Проектот строго го почитува приватниот аспект: не се објавуваат презимиња, адреси или други лични информации.
Од замрзната крв до дигитална анализа
UK Biobank е основан во 2003 година од Советот за медицински истражувања (MRC), Wellcome Trust и здравствените власти во Велика Британија. До денес, повеќе од половина милион луѓе дале ДНК, крв, плунка и урина — примероци кои се замрзнати и чувани на –80°C во специјални складишта во Стокпорт.
Од 2014 година, 100.000 од тие учесници се поканети на длабински медицински скенирања. Целта е процесот да се повторува на неколку години, за да може да се следи како се менуваат телото и органите со стареењето.
Комбинирањето на овие визуелни податоци со генетски, биохемиски и животни информации овозможува откривање на рано-почетни промени поврзани со сериозни болести.
Вештачка интелигенција како сојузник на науката
Во моментов, базата на податоци од UK Biobank тежи над 30 петабајти – тоа се 30.000 терабајти информации, достапни за истражувачи од универзитети, добротворни организации, влади и индустрија.
Научниците сè повеќе се потпираат на вештачка интелигенција (ВИ) за анализа на сликите, што овозможува автоматско извлекување на информации од скеновите за само неколку минути.
Проф. Луиз Томас од Универзитетот во Вестминстер вели:
„Мислевме дека ова е лудо и невозможно. Рачна анализа ќе ни одземеше илјадници години. Но сега, со АИ, можеме да измериме сè во човечкото тело за неколку минути.“
Науката се менува – и здравјето со неа
Откако започна во 2003 година, со податоците од Biobank се објавени речиси 17.000 научни трудови, а секоја недела се појавуваат нови десетици. Според научната заедница, проектот има револуционерен ефект врз медицината и здравствените истражувања.
Како што телата на луѓето стареат, овој проект ќе продолжи да нуди увид, не само во тоа што се случува, туку и зошто — и што можеме да направиме за да живееме подолго, поздраво и поинформирано.
