Поранешната германска министерка за надворешни работи, Аналена Бербок, беше избрана за претседателка на 80. сесија на Генералното собрание во понеделникот. Нејзиното именување доаѓа како дел од ротацијата на регионалната група која го вклучува Западна Европа на чело на ова светско тело.
Таа ја презема функцијата во време на големи предизвици — со тековни конфликти, застој во целите за развој, сѐ поголеми финансиски притисоци и претстојниот избор на нов Генерален секретар.
Бербок доби 167 гласови по тајно гласање. Четиринаесет делегации беа воздржани.
Таа е првата жена од западноевропската група што ја зазема оваа позиција и петтата жена воопшто која го води Генералното собрание. Претседателството ротира меѓу петте регионални групи на ОН.
Со 44 години, Бербок е исто така една од најмладите лидери кои ја добиле оваа висока функција.
Клучен момент
Изборот на Бербок доаѓа во клучен момент за мултилатералниот систем, предводен од Обединетите нации. Со застој во работата на Советот за безбедност — особено во напорите за ставање крај на војните во Украина и Газа — Генералното собрание стана витален форум за дипломатски дијалог и градење консензус, иако нема обврзувачка моќ за прашања од областа на мирот и безбедноста.
Во услови на активни конфликти, Собранието донесе серија резолуции кои повикуваат на прекини на огнот, хуманитарен пристап и заштита на цивилите.
Многумина сега го гледаат Собранието како суштинска платформа за одговорност и одржување на меѓународното внимание врз тешко решливи кризи, особено преку „Иницијативата за вето“ усвоена во 2022 година, која гарантира дека прашањата блокирани од постојаните членки на Советот за безбедност се дискутираат како приоритет во Собранието.
Моќта на вето — која ја поседуваат петте постојани членки (Кина, Франција, Русија, Обединетото Кралство и САД) — може да блокира акција на Советот дури и кога сите други членки го поддржуваат предлогот.
Во својот говор при прифаќањето на функцијата, избраната претседателка Бербок ги призна тековните глобални предизвици и вети дека ќе служи како „чесен посредник и обединувач“ за сите 193 земји-членки, нагласувајќи ја нејзината тема: „Подобро заедно“.
Таа ги претстави трите приоритети за своето претседателство: Да ја направи Организацијата поефикасна и поефективна. Да се унапреди Агендата 2030 за одржлив развој и да се направи Собранието „навистина инклузивен форум“.
Таа повика на Обединети нации „кои ги прифаќаат сите. Ја гледам различноста на Генералното собрание како наша сила. Ова е местото каде што сите нации се среќаваат, и каде секоја земја има свое место и свој глас.“
Таа исто така ја истакна важноста на унапредување на родовата еднаквост, мултилингвизамот и вклучување на граѓанското општество и младите. Бербок се осврна и на иницијативата UN80, која беше започната од Генералниот секретар Антонио Гутереш во март.
„Иницијативата UN80 не смее да биде само вежба за кратење трошоци“, рече таа, нагласувајќи ја потребата од храбра амбиција и подготвеност за донесување тешки одлуки. Нашата заедничка цел е силна, фокусирана, ефикасна и прилагодена организација. Организација што е способна да ги реализира своите основни цели – ни треба Обединети нации што испорачуваат мир, развој и правда.“
Во честитката до Бербок, актуелниот претседател Филемон Јанг ја опиша како лидерка со „непоколеблива посветеност на мултилатерализмот“, пофалувајќи ја нејзината визија „Подобро заедно“.
Кариера дефинирана со мултилатерализам
Г-дин Јанг, кој раководеше со Собранието во година обележана со Самитот за иднината и постојани глобални кризи, изрази доверба во нејзината способност да гради доверба и да поттикнува дијалог преку поделбите.
Генералниот секретар Антонио Гутереш изјави дека наследничката на г-дин Јанг ја презема палката во „тежок и неизвесен момент за мултилатералниот систем“, истакнувајќи дека таа е само петтата жена што го води телото.
Шефот на ОН предупреди дека „конфликтите, климатската катастрофа, сиромаштијата и нееднаквоста продолжуваат да ја предизвикуваат човечката фамилија“ и ги повика членовите на Собранието да се обединат во создавање заеднички решенија.
Генералното собрание останува најрепрезентативното тело на ОН, каде секоја земја-членка има еднаков глас – и еднаков удел во одлуките.
Иако неговите резолуции не се обврзувачки, Генералното собрание – познато како GA во Њујорк – помага во дефинирање на глобалните дипломатски норми, иницира дијалози за светски предизвици и го држи Советот за безбедност одговорен.
Осумдесеттата сесија, која започнува на 9 септември, се очекува да биде клучна – не само поради бројот и интензитетот на тековните кризи – туку и за унапредување на долгорочни реформи, вклучително и иницијативата UN80 и изборот на следниот Генерален секретар пред завршувањето на неговиот мандат во 2026 година.
