Бану Муштак, 77-годишна индиска писателка и активистка, ја доби престижната Интернационална Букерова Награда за 2025 година за нејзината збирка кратки раскази Heart Lamp: Selected Stories.
Збирката Heart Lamp, преведена на англиски од Дипа Башти, содржи 12 кратки раскази, пишувани од 1990 до 2023 година. Расказите се фокусираат на комплексностите на човечката природа, а пишувањето на Муштак ја отсликува нејзината уникатна перспектива како автор од Карнатака, Индија. Жири-комитетот на наградата ја опиша нејзината пишување како “духовито, живописно, дирливо и остро”, со извонредни приказни на различни ликови, вклучувајќи “жешки деца, одважни баби, буфонистички маулви, братја насилници и мајки кои преживуваат со голема цена”.
Темите на нејзиното дело често се поврзани со нејзиниот активизам и лични борби, особено во поглед на зајакнувањето на жените и маргинализираните заедници. Муштак беше важна фигура во Bandaya Sahitya (Револуционерна литература) движењето на Карнатака, кое се залага за борба против социјалните неправди. Таа стана позната по својот отпор кон патријархалните структури во општеството, а со нејзината борба за правото на муслиманските жени да влегуваат во џамиите, доживеа издавање на фетва и закани за нејзиниот живот.
Во своето обраќање при приемот на наградата, Муштак истакна дека литературата има клучна улога во поврзувањето на луѓето во светот кој често ги дели, велеејќи: “Во свет кој често се обидува да не раздели, литературата останува едно од последните свети простори каде што можеме да живееме во мислите на другите, иако само за неколку страници.”
Преведувачката на нејзината книга, Дипа Башти, исто така има клучна улога во успехот на книгата, а жири-то на Букеровата награда ја пофали нејзината иновативна и радикална пристапна преводот. Башти со внимателност ги избрала расказите за оваа збирка и работела на тоа да го задржи оригиналниот лингвистички богатство на пишувањето на Муштак, вклучувајќи ја мешавината на каннада со дахни урду и други регионални јазици.
Победата на Муштак ја истакнува важноста на регионалните јазици во глобалната литература и ја потврдува растечката заинтересираност за преводи кои нудат нови перспективи за меѓународната публика. Успехот на книгата веќе доведе до зголемени напори за финансирање и преведување на дела од маргинализираните и регионалните писатели, особено жени.
Животот и творештвото на Муштак ја покажуваат силата на раскажувањето на приказни како форма на лична исцелување и како алатка за социјални промени, што ја прави неа извонреден глас во современата литература.
