Една петтина од извозот на ЕУ е насочен кон САД. Царините за автомобилскиот сектор најмногу ја погодуваат германската економија, но потенцијалните царини за фармацевтскиот сектор би можеле значително да ја погодат ирската економија.
Германија и Ирска се истакнуваат како двете најизложени економии на ЕУ кои се загрозени од повисоки американски царини, додека Брисел работи на трговски договор со Вашингтон, во услови на извештаи дека фармацевтските царини би можеле да достигнат до 200%.
Кога американскиот претседател Доналд Трамп во април воведе нова царина од 25% за увоз на автомобили и автомобилски делови, Германија беше идентификувана како земјата од ЕУ со најголеми загуби. Бриселскиот тинк-тенк Bruegel тогаш процени дека царините би можеле да ја чинат Германија 0,4% од БДП на долгорочен план.
Додека се чека нов трговски договор меѓу ЕУ и САД, се појавуваат и други детали кои укажуваат дека Ирска, Данска, Белгија и други земји би можеле да бидат погодени, доколку Вашингтон го таргетира фармацевтскиот сектор следен.
Земји со најголема изложеност кон американскиот пазар
Вкупното влијание врз европската економија ќе зависи од тоа колкави ќе бидат царините кои ќе ги одреди САД и одговорот на ЕУ, но ударот нема да биде рамномерно распределен.
Според Bruegel, економијата на ЕУ се соочува со значајни, но управливи макроекономски последици.
Во извештај од април тие проценија дека, во зависност од сценариото, штетата може да достигне околу 0,3% од БДП на ЕУ, споредено со очекуваниот раст на реалниот БДП од 1,1% во 2025 година, според Пролетната прогноза на Европската комисија.
Трговијата со САД е значајна. Во 2024 година, САД беа најголемиот трговски партнер за извоз на стоки од ЕУ, сочинувајќи 20,6% од вкупниот извоз на ЕУ надвор од блокот.
Фармацевтските производи сочинуваат 15% од извозот на стоки од ЕУ кон САД, а потоа следува автомобилскиот сектор.
Автомобилската индустрија е најранлива
Додека се чека појаснување за потенцијалните американски царини за фармацевтски производи, „автомобилскиот сектор моментално се смета за најранлив, бидејќи не изгледа дека ќе има значајни исклучоци,“ рече Савари. Индустријата веќе беше погодена со 25% царина во април.
„Царините сами по себе би можеле да го намалат вкупниот трговски обем на ЕУ за околу 8% во следните пет години,“ рече Рори Фенеси, виш економист во Oxford Economics, во неодамнешен извештај.
Земјите со највисока вредност на извоз на стоки во САД – и најголема закана по нивните економии – се Германија, Ирска, Италија, Франција и Холандија.
Германската економија најмногу ќе настрада
Германската економија во голема мера се потпира на извозот, при што моторната индустрија игра клучна улога. Речиси една четвртина (22,7%) од вкупниот германски извоз е насочен кон САД.
„Германија се истакнува како главната европска економија која најмногу ќе биде погодена од американските царини, и очекуваме растот на БДП да опадне во вториот и третиот квартал,“ изјави Ендрју Хантер, заменик-директор и виш економист во Moody’s Ratings за Euronews Business.
Хантер додаде дека и помалите економии, како Австрија и неколку во Централна и Источна Европа, „кои се длабоко интегрирани во германските индустриски синџири на снабдување, исто така ќе бидат силно погодени“.
Ирска е најмногу изложена на царини за фармацевтски производи
Според Bruegel, по 2025 година, долгорочното негативно влијание на царините би можело да достигне околу 0,4% од БДП на Германија. За Франција, просечниот ефект би бил околу 0,25%.
Што се однесува до долгорочните последици, Ирска се издвојува како една од најпогодените земји, бидејќи повеќе од половина од нејзиниот извоз на стоки (53,7%) е насочен кон американскиот пазар.
Многу зависи од тоа дали фармацевтскиот сектор ќе биде погоден со царини. Ако тоа се случи, „Ирска ќе биде економијата на ЕУ со најголем ризик од овие царини,“ рече Матије Савари, главен стратег за европски инвестиции во BCA Research.
Како фармацевтските царини би ја погодиле европската економија
Фармацевтската индустрија базирана на истражување е клучен сектор во европската економија. Таа е една од технолошки најразвиените индустрии во Европа.
Во 2022 година, таа придонела со 311 милијарди евра во бруто додадена вредност и со 2,3 милиони директни и индиректни работни места во економијата на ЕУ, според неодамнешна студија на PWC.
Американскиот пазар е клучен за европскиот фармацевтски сектор. Според Европската федерација на фармацевтски индустрии и асоцијации, во 2021 година Северна Америка сочинувала 49,1% од светската продажба на фармацевтски производи, во споредба со 23,4% за Европа.
Повеќе од една третина од извозот на фармацевтски производи од ЕУ е насочен кон САД.
Ако секторот биде погоден со 25% царина, како што предвидува Moody’s, „најмногу ќе бидат погодени неколку помали европски економии како Данска, Белгија, Словенија и Ирска,“ изјави Хантер.
Според BCA Research, „Ирска е особено изложена на овој ризик,“ бидејќи извозот кон САД претставува 18% од ирскиот БДП, а фармацевтскиот извоз сочинува речиси 55% од вкупниот извоз. Влијанието, според нив, „може да го намали растот од 4% до 5% со тек на време“.
Bruegel проценува дека кумулативната загуба на реалниот БДП на Ирска до 2028 година би можела да достигне 3%.
Тие исто така ја посочија Ирска како најранлива земја во однос на влијанието на американските царини врз вработеноста.
Во однос на ранливоста на една земја за загуба на работни места поради американските царини, Bruegel изјави дека Италија е втора најизложена, со висока изложеност во транспортната опрема и голем број вработени во модната и автомобилската индустрија. Италија има и висока изложеност во фармацевтскиот сектор.
Дали ќе има царина од 200% на фармацевтски производи?
Трамп во вторникот изјави дека фармацевтските производи увезени во САД се соочуваат со царина од 200%, без да даде дополнителни детали.
Според Савари од BCA, тоа не е веројатно, бидејќи „тоа би го зголемило трошокот за здравствена заштита за американските потрошувачи, што веќе е сериозен проблем за гласачите.“
Тој смета дека станува збор за „силна порака до странските фармацевтски компании да ги намалат цените и да инвестираат во производство на нивните лекови во САД“. Савари очекува дека „крајниот резултат од овие преговори и закани ќе бидат нови директни инвестиции во САД и најави за намалување на цените на лековите“.
„Притисокот сега е врз фармацевтските компании да го прошират производството во САД, за да бидат поблиску до американските потрошувачи,“ изјави Дан Коутсворт, инвестиционен аналитичар во AJ Bell.
