Системот ETIAS, кој ќе бара од патниците од земји надвор од ЕУ, вклучително и Обединетото Кралство, да добијат одобрение пред кратки престои во Шенген-зоната, е повторно одложен.
Оваа година, конечно ќе биде воведен новиот систем за влез и излез (EES) за Европската Унија и Шенген-зоната. Овој систем ќе се однесува на патниците од Обединетото Кралство, САД и други земји надвор од ЕУ кои не треба да добијат виза за влез во Унијата. Заедно со него, треба да започне и Европскиот систем за информации и овластување за патување (ETIAS), кој е дел од напорите на ЕУ за подобрување на безбедноста на границите.
Првично, ETIAS требаше да стане задолжителен во 2026 година, но неговото воведување е повторно одложено. Европската Унија сега планира да го активира ETIAS кон крајот на 2026 година, но со преоден период, што значи дека нема да стане задолжителен до 2027 година.
Што претставува ETIAS?
Според новите правила, патниците од земјите надвор од ЕУ, кои не треба да добијат виза за влез во Унијата, ќе мора да добијат одобрение пред кратки патувања во Шенген-зоната.
Ова ќе бара пополнување на онлајн апликација, доставување лични податоци, одговарање на безбедносни прашања и плаќање такса од 7 евра. Одобрението ќе биде поврзано со пасошот на патникот и ќе важи три години или до истекот на пасошот.
Патниците од 60 земји надвор од ЕУ ќе мора да го користат ETIAS, но постојат одредени исклучоци. Таксата ќе биде укината за деца под 18 години и возрасни над 70 години, иако тие сепак ќе мора да аплицираат за овластување.
Кога патниците ќе мора да аплицираат за ETIAS?
ETIAS не може да стапи во сила сè додека не поминат шест месеци од целосното функционирање на EES на сите граници во Шенген-зоната. Ова значи дека сите аеродроми, пристаништа и копнени премини мора да го имаат системот целосно оперативен пред да се активира ETIAS.
Поставувањето на новата технологија за EES се соочува со компликации и доцнења, бидејќи голем број земји-членки сè уште не се подготвени за воведување на системот. Со оглед на тоа што ЕУ одлучи да го воведе EES постепено во период од шест месеци, почнувајќи од октомври 2025 година, активирањето на ETIAS мораше да биде одложено.
Се очекува ETIAS да почне со работа во последниот квартал на 2026 година, а конкретниот датум ќе биде објавен неколку месеци претходно. Дури и тогаш, ќе остане доброволен уште шест месеци, што значи дека патниците можеби нема да треба да ја платат таксата сè до 2027 година.
