Во ерата на бескрајното инфо-бомбардирање, нов феномен почнува да ги загрижува психолозите, истражувачите и креаторите на дигитални содржини: думскролингот. Овој термин, кој се роди за време на пандемиските години, ја опишува навиката на неконтролирано скролирање низ негативни вести на интернет – процес кој често резултира со зголемена анксиозност, стрес и чувствo на беспомошност.
Што точно значи думскролинг?
Думскролингот (или думсурфинг) е континуирано читање на мрачни, вознемирувачки вести преку социјални мрежи или интернет портали. Иако информацијата е моќ, прекумерната изложеност на негативности води до психолошки „замор“. Терминот е составен од две зборчиња: „doom“ – мрак, пропаст и „scrolling“ – лизгање низ содржини.
Истражувањата покажуваат дека дел од мозокот наречен инфериорен фронтален гирус функционира како филтер за лоши вести. Но, прекумерната изложеност на негативни содржини може да го „исклучи“ овој филтер, предизвикувајќи емоционална преоптовареност, пад на мотивацијата и севкупна дисрегулација.
Кои се последиците од думскролинг?
- Психолошки: зголемена анксиозност, депресија, чувство на изолација.
- Физиолошки: нарушен сон, замор, пад на имунитетот.
- Социјални: недоверба, отуѓување, страв од иднината.
Алгоритмите на социјалните мрежи се дизајнирани да го задржат вниманието на корисникот. Најлесниот начин? Прикажување на емотивно наелектризирани, често негативни вести. Концептот на бескрајно скролирање – автоматско вчитување содржини без крај – го отстранува природниот „стоп“ момент, што го прави думскролингот уште попривлечен, но и поризичен.
Зошто ни е тешко да престанеме и како да се справиме?
- Негативен пристап: Луѓето еволутивно обрнуваат повеќе внимание на потенцијални опасности.
- FOMO (Fear of Missing Out): Стравот дека нешто важно ќе ни „промине“ ги поттикнува рефлексите за скролирање.
- Потреба за контрола: Во време на кризи и неизвесност, информациите ни даваат лажно чувство на безбедност.
Временско ограничување– Постави конкретни термини за читање вести. Критичко размислување– Разликувај факти од сензационализам. Позитивна селекција– Преферирај решавачки, инспиративни вести. Дигитална детоксикација – Барем еден ден неделно без социјални мрежи.
Думскролингот не е само личен проблем – тој е општествена појава што бара колективна свесност и промена во дигиталната култура. Размисли, рефлектирај и сподели: дали си и ти дел од овој скролирачки циклус?
